Sunday, March 06, 2011
CREATING AN ENTREPRENEUR
THE RATIONALE
The recent uprisings in the Middle East North Africa Area (MENA) brought to light a problem facing the entire world. Although the magnitude and intensity of this problem varies from one geographical area to another and from country to country, the underlying causes are similar if not identical. The problem is particularly acute in the West or the so-called Developed countries Countries. This phenomenon might be called “The paradox of education: The fallacy of a false promise.” A casual perusal of the mass communication media content in the last few decades will convince one that the mantra of prosperity via economic growth and competitiveness has become the triad of Technology, Innovation and Education. Americans attribute the loss of competitiveness to the low level of educational achievements of their youth in the international math, science and even simple comprehension tests. By the same token almost everybody in the developed countries attributes the success of the Asian countries to the tremendous educational achievements of their youth.
It is becoming increasing clear that the unintended consequence of this noble goal of the pursuit of making quantitative and qualitative improvements in education has been an unprecedented large number of educated unemployed youth. Lured by the promise of a secure and decent, i.e., office employment by the private and public sector and the comfortable and relatively inexpensive education, the youth flocked to the myriad of educational institutions created by the governments. Alas 4-5 years later this optimistic outlook of the youth turned out to be a huge nightmare. There were no jobs to be had. Disappointed youth hit the streets accusing the establishment, both private and public, of reneging on its contract signed with them that spelled at least an implicit guarantee of a job upon completion of the youth’s end of the bargain of getting a degree.
THE DILEMMA
The basic premise of this proposal is that both parties have kept their own end of the bargain: the youth completed their education and got a degree, and the government kept its promise by providing the means by greatly expanding their higher education system. Where the scheme didn’t work is the failure of both parties and especially the state State to take into consideration the ultimate utilitarian question of the use of the output the educational system would create. The private sector learned soon enough that the exuberant expansion of the “fat” years of ever rising consumption has eventually led to a huge excess of productive capacity. When the “lean” years of ever declining consumption came around, industry stopped producing products that would end up in inventories and sent home millions of workers. In addition whatever they produced they did so using machines. From the proverbial assembly line to the automation of manual and brain tasks, technology replaced humans.
Today the public sector is attempting to implement the private sector’s strategies. The excessive use of public funds for the accomplishment of the stated goal to improve education led to a huge accumulation of national debt. Governments the world over have been for the last few years trying to copy the private sector: minimizing the use of human resources. Starting with modest cuts of benefits granted during the “fat” years, governments eventually moved into the actual reduction of the number of people. The intended aim is to reduce the ranks of the so-called public servants by first not hiring new ones to replace the natural attrition, providing incentives for early retirement and finally firing people using the Last In First Out (LIFO) method. Obviously the youth as the “Last In” bore the brunt of the burden.
In a special report a recent issue of the magazine Bloomberg Businessweek entitled “The Kids are Not Alright: Youth Unemployment Is the Global Economy’s Time Bomb” (February 7- February 13, 2011) describes vividly the predicament facing our society. To drive home the severity of the problem the magazine offers a feature called “Educated and Jobless: A Global Gallery” that provides the pictures, age and educational status of young men and women from all over the world. In Tunisia these youngsters are called hittistes—a French-Arabic slang for those who lean against the wall. In Egypt they are called shahab atileen. In Britain they are the NEETS- Not in education, employment, or training. In Japan they are called the freeters: an amalgam of the English word Free and the German Arbeiter (worker). In the US are the “boomerang” or revolving door kids who move back home after college because they cannot find work. Finally the Chinese have their “ant tribes”—recent college graduates who crowd together in cheap apartments because they cannot find well-paid work.
It would be easy with the luxury of 20-20 hindsight to blame the governments for lacking foresight. One could have for example expected the experts to be able to anticipate the impact of the use of information technology on clerical and middle level managerial jobs. After all they had ample evidence from the previous mechanical technology on the farm and industrial labor. They just didn’t think of asking the question: what will all these college educated youngsters do? The previous technological revolution pretty much took care of its own creations. Horse-driven carriage drivers learned to drive a car and became bus, truck and taxi drivers. Axe swinging lumberjacks learned how to use the chainsaw. Farmers learned to drive a sower, a tractor and a combine. Everything seemed to work well as long as it was aimed at substituting mechanical power for human muscle. Trouble began when the use of technology targeted the human brain at exactly the time when humans began feeling very proud of their brains!
Thus we arrived at a point today where we could unashamedly accuse our post modern society for creating a lost generation of disaffected, unemployed, or underemployed well-educated young people because its economy wasn’t able to create enough jobs to provide for them with a decent, meaningful and challenging opportunity to contribute. It is of course the nature of the economic system to pursue the best allocation of resources that have alternative uses. Its guiding principle is that “the more abundant the resource the lower its price.” So it seems that the youth got caught in vicious circle: to escape abundance they must increase their usefulness by adding via education to their intellectual capital; however by doing so they increase the abundance! In addition the youth got caught in another Catch 22: in order to get a job they must prove that they have have proof of their ability to be useful by showing that they have had experience, that is, i they have had a job already.
A MODEST PROPOSAL
Is there a way out of this dilemma? We believe there is. In one word this way is called “Bootstrap.” This strategy calls for the individual to abandon the up until now habit of expecting and /or demanding somebody else to provide for a place to work, and adopt the habit that the individual must create his or her own workplace. In colloquial language it’s called “Pulling oneself by its own bootstraps.” Society has given these people good boots (knowledge) with equally great straps (skills) the only thing this strategy asks for is the WILL to pull the straps. In a bit more formal language what is required is the creation of myriad of “Micro-Enterprises.” The truth is that the age of mass employment by huge private enterprises and over-bloated governments is gone. Companies have become more capital and technology intensive and now governments are pursuing the same. The factor of production called “labor” is destined to become more and more irrelevant.
The idea of microenterprising isn’t new. Germany has been able to minimize the negative effects of the economic crisis thanks to its Mittelstand, the small highly specialized firms--mostly partnerships of two to three specialists--that produce special products that are use by traditional mass producers in their machines. Finland after catching on to the idea that its flagship Nokia is falling victim to the myriad of small start-ups devoured by Apple that go into its iMac, iPhone, iPad and no end “i’s,” switched its strategy to the promotion of start-ups. Thousands of young Fins are taking advantage of the incentives offered by the Finish Government. Most if not all of these new start-ups are created by young people who are highly educated, ambitious and “gutsy.”
[After Nokia, Can Angry Birds Propel Finland? As the handset giant and national champ flags, Finland looks to startups like Rovio Mobile for growth, By Diana ben-Aaron, Business Week Bloomberg, Dec. 2, 2010.]
It is of course a fact that start-ups have a high mortality rate. Most of them do not make it to the third or fifth year. Nevertheless millions of new start-ups are created daily. It is therefore natural for a large number of them to fail. However the end result to the society is positive. The Ewing Marion Kauffman Foundation in its study “After Inception: How Enduring is Job Creation by Startups?” found that
• Cohorts of firms started each year retain, on average, 80 percent of their initial total employment to age five.
• Older cohorts of firms exhibit increasingly higher employment retention rates over five years, but these rates are not substantially higher than those of new startup cohorts.
• Cohorts that start during a recession hire fewer people in the first few years following their birth, but they catch back up to the same levels of employment at age five.
• Prolonged recessions, on the other hand, appear to lower employment among cohorts. Cohorts at age five that had survived through portions of three recession years had roughly 10 percent less employment (as compared to their startup years) than cohorts of firms that encountered no recessions in their first five years.
There is no question microenterprising is neither easy nor for everybody. It takes a lot of patience, hard work, a healthy dose of uncertainty tolerance and perseverance. But as Margaret Thatcher told her compatriots who complained about her plan to privatize several companies “TINA, There Is No Alternative!”
Tuesday, March 8, 2011
Tuesday, January 25, 2011
VISIONING FOR IERISSOS
Tuesday, January 25, 2011
A VISION FOR IERISSOS
Spring came early this year. It was a sunny brilliant day. A light breeze gave the sea a beautiful blue color. Thanos and Kostas were walking along the seashore in Thessaloniki as they have been doing for years now every Sunday morning. “You know what would be great,” said Kostas breaking the silence. “It would be great to be in a little fishing boat in a remote bay somewhere away from the city doing some fishing.” Thanos looked at him and added “You are absolutely right Kostas. And come to think of it I came across something very interesting the other day as I was surfing the web. Remember how in the past we used to go to Ierissos to fish. Well, we gave up on it because the fish are gone. Now according to this web page the new Demos Aristotelis did something very innovative. They brought in an organization called Reefball that creates artificial reefs that are locations where the fish gather to feed and reproduce. I went to the web site www.reefball.org and read their mission and their numerous successful accomplishments.
The organization’s mission reads as follows: “Our mission is to rehabilitate our world's oceanreef ecosystems and to protect our natural reef systems using Reef Ball artificial reef technologies. Reef Balls are artificial reef modules placed in the ocean to form reef habitat.”
They have placed Reef Balls™ in 59+ countries …conducted over 4,000 projects and deployed over 1/2 million Reef Balls.
A few years ago Ierissos invited Reefball who placed in the Ierissos Bay hundreds of artificial reefs. These reefs designed to replace the natural ones that were uprooted by the big fishing boats called anemotrades have now become the habitats of many fish. The Demos has stocked the bay with many varieties of fish and helped a number of local fishermen to start their business for providing services to amateur fishermen like you and me to do some recreational fishing. You board in one of their boats in Ierissos and for the next 4-5 hours they will show you various spots where you can fish. They have refreshments and snacks aboard. The law allows you to catch no more than six fish of a certain size. If you catch fish of a smaller size you are required to throw them back into the sea. There are heavy penalties for the fishermen as well as the boat owners if they disobey the six fish rule. The last two years the Demos replicated this model of local developments in all the neighboring villages, Nea Roda, Ouranouplois, Amuliani, Pirgadikia, Stratoni and Olympiada.”
Saturday night first week of July, 2013 there are hundreds of people along the long paralia of Ierissos. It’s the Naftiki Bradia, the Sailor’s Night. Ierissos has a long tradition of celebrating this night. People will sit in one of the cafés, restaurants and cafeterias or on the beautiful sand and watch the many little, mostly locally constructed, wooden boats decorated with many colorful little lights. The local choir sings traditional local songs that tell long stories of fishermen and sailors who lost their lives to the ferocious sea that “took them into its arms.” Further into the bay one sees many boats full of amateur fishermen from all over Greece and other countries of Europe. Soon they will join the celebration to tell the long fishermen stories of the “big one that got away…” They will take some of their fish to one of the many restaurants to fix it and enjoy with their families and friends who were visiting the village’s site of interest and will join them for the meal.
In a few weeks the event will be repeated this time in Nea Roda and other villages to celebrate the Feast of the Sardine. Hundreds of people will congregate in these villages to watch municipal employees roasting thousands of sardines over open barbeque grills made locally by slicing an oil barrel right in the middle and filling it with wood charcoal. The many amateur fishermen will join the locals and their families to feast on the fresh sardines and some cold retsina or beer. A few weeks later will be the Feast of Saint Elias. Again many city fishermen will make their way to Ierissos and the other villages. The summer approaches its end with the celebration of the grand Panigyri in Ierissos on September 8th to celebrate the village patron saint Kimisis tis Theotokou.
As the word got around about the fish availability in the Ierissos area and the friendliness of the fishing boats’ captains, the numbers of people who made it an annual fishing and fun pilgrimage continue to multiply. Local residents started growing and offering their own vegetables, fruits and other agricultural products such as local cheeses and yogurts. Gradually a few artisan shops began to spring up. Local artists such as painters, jewelers and gold and silversmiths started setting up shops. Some of the shops offer a large variety of art crafts made by the monks in nearby Mountain Athos. Some enterprising young people created touring companies that will take members of the family that didn’t go fishing on short trips to historical sites such the birth place of Aristotle in Stageira.
It is estimated that over one thousand people are employed by these little enterprises in the 7 or 8 villages that are scattered along the coasts of the third peninsula of Mountain Athos. All of these enterprises are individual proprietorships working either alone or in partnerships of two or three compatriots.
Tuesday, January 25, 2011
A VISION FOR IERISSOS
Spring came early this year. It was a sunny brilliant day. A light breeze gave the sea a beautiful blue color. Thanos and Kostas were walking along the seashore in Thessaloniki as they have been doing for years now every Sunday morning. “You know what would be great,” said Kostas breaking the silence. “It would be great to be in a little fishing boat in a remote bay somewhere away from the city doing some fishing.” Thanos looked at him and added “You are absolutely right Kostas. And come to think of it I came across something very interesting the other day as I was surfing the web. Remember how in the past we used to go to Ierissos to fish. Well, we gave up on it because the fish are gone. Now according to this web page the new Demos Aristotelis did something very innovative. They brought in an organization called Reefball that creates artificial reefs that are locations where the fish gather to feed and reproduce. I went to the web site www.reefball.org and read their mission and their numerous successful accomplishments.
The organization’s mission reads as follows: “Our mission is to rehabilitate our world's oceanreef ecosystems and to protect our natural reef systems using Reef Ball artificial reef technologies. Reef Balls are artificial reef modules placed in the ocean to form reef habitat.”
They have placed Reef Balls™ in 59+ countries …conducted over 4,000 projects and deployed over 1/2 million Reef Balls.
A few years ago Ierissos invited Reefball who placed in the Ierissos Bay hundreds of artificial reefs. These reefs designed to replace the natural ones that were uprooted by the big fishing boats called anemotrades have now become the habitats of many fish. The Demos has stocked the bay with many varieties of fish and helped a number of local fishermen to start their business for providing services to amateur fishermen like you and me to do some recreational fishing. You board in one of their boats in Ierissos and for the next 4-5 hours they will show you various spots where you can fish. They have refreshments and snacks aboard. The law allows you to catch no more than six fish of a certain size. If you catch fish of a smaller size you are required to throw them back into the sea. There are heavy penalties for the fishermen as well as the boat owners if they disobey the six fish rule. The last two years the Demos replicated this model of local developments in all the neighboring villages, Nea Roda, Ouranouplois, Amuliani, Pirgadikia, Stratoni and Olympiada.”
Saturday night first week of July, 2013 there are hundreds of people along the long paralia of Ierissos. It’s the Naftiki Bradia, the Sailor’s Night. Ierissos has a long tradition of celebrating this night. People will sit in one of the cafés, restaurants and cafeterias or on the beautiful sand and watch the many little, mostly locally constructed, wooden boats decorated with many colorful little lights. The local choir sings traditional local songs that tell long stories of fishermen and sailors who lost their lives to the ferocious sea that “took them into its arms.” Further into the bay one sees many boats full of amateur fishermen from all over Greece and other countries of Europe. Soon they will join the celebration to tell the long fishermen stories of the “big one that got away…” They will take some of their fish to one of the many restaurants to fix it and enjoy with their families and friends who were visiting the village’s site of interest and will join them for the meal.
In a few weeks the event will be repeated this time in Nea Roda and other villages to celebrate the Feast of the Sardine. Hundreds of people will congregate in these villages to watch municipal employees roasting thousands of sardines over open barbeque grills made locally by slicing an oil barrel right in the middle and filling it with wood charcoal. The many amateur fishermen will join the locals and their families to feast on the fresh sardines and some cold retsina or beer. A few weeks later will be the Feast of Saint Elias. Again many city fishermen will make their way to Ierissos and the other villages. The summer approaches its end with the celebration of the grand Panigyri in Ierissos on September 8th to celebrate the village patron saint Kimisis tis Theotokou.
As the word got around about the fish availability in the Ierissos area and the friendliness of the fishing boats’ captains, the numbers of people who made it an annual fishing and fun pilgrimage continue to multiply. Local residents started growing and offering their own vegetables, fruits and other agricultural products such as local cheeses and yogurts. Gradually a few artisan shops began to spring up. Local artists such as painters, jewelers and gold and silversmiths started setting up shops. Some of the shops offer a large variety of art crafts made by the monks in nearby Mountain Athos. Some enterprising young people created touring companies that will take members of the family that didn’t go fishing on short trips to historical sites such the birth place of Aristotle in Stageira.
It is estimated that over one thousand people are employed by these little enterprises in the 7 or 8 villages that are scattered along the coasts of the third peninsula of Mountain Athos. All of these enterprises are individual proprietorships working either alone or in partnerships of two or three compatriots.
Tuesday, January 25, 2011
Wednesday, January 5, 2011
DEMOS ARISTOTELIS
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ 2013: ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
Αστέριος Γ. Κεφαλάς, Ph. D
Καθηγητής Μάνατζμεντ, Ομότιμος
Πανεπιστήμιο της Γεωργίας, ΗΠΑ
Η ανάπτυξη είναι η δυνατότητα ικανοποίησης των αναγκών και λογικών επιθυμιών κάποιου και των αναγκών και λογικών επιθυμιών του άλλου.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ 2013: ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
Πίνακας Περιεχομένων
Το Σκεπτικό
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Μερικοί Χρήσιμοι Ορισμοί
Ανάπτυξη
Ανάπτυξη του Ατόμου
Ανάπτυξη Χώρας
Σκοπός και Προϋποθέσεις μιας Ενάρετης Ανάπτυξης
¬¬ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Ο Δήμος Αριστοτέλης ως Ένα Ζωντανό Δυναμικό Σύστημα
Βήμα Α: Που Βρισκόμαστε: Αποτύπωση της Παρούσας Κατάστασης
Η Νέα Προσέγγιση
Τα Συγκριτικά Πλεονέκτημα της Ελλάδας και του Δήμου Αριστοτέλης
ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΒΗΜΑ Α: ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΙΡΟΙ
Η μοναδική Λύση
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το Σκεπτικό
Η νέα ονομασία του δήμου Ο Αριστοτέλης με ώθησε να επισκεφτώ εκ νέου το βιβλίο του Χρήστου Π. Μπαλόγλου, Η Οικονομική Σκέψη των Αρχαίων Ελλήνων, που εξέδωσε η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Χαλκιδικής. Πριν πολλά χρόνια κέρδισα αυτό το βιβλίο στο χορό του Μορφωτικού Συλλόγου Ιερισσιωτών Θεσσαλονίκης. Διαβάζοντας αυτούς τους σοφούς αρχαίους φιλόσοφους έμεινα έκπληκτος με το πόσο λίγο έχει αλλάξει η ζωή. Οι αρχαίοι φίλοι μας περιγράφουν πριν 3,000 χρόνια τις κοινωνίες τους ξεκινώντας από τα ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ που μάστιζαν τους πολίτες και στη συνέχεια προσέφεραν τις ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ που θεωρούσαν ότι θα οδηγούσαν στην σωστή επίλυση των. Αυτό που μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι το πόσο κατάλληλα εκφράζουν τόσο τα προβλήματα όσο και οι προτεινόμενες συμβουλές τη σημερινή κοινωνία. Εκείνο όμως που με ταρακούνησε κυριολεκτικά είναι ο ρόλος που πρέπει να παίξει η πολιτεία για να αποκτήσει ο άνθρωπος «τη σύμμετρη προς φύση του ευδαιμονία.»
Αμέσως μου γεννήθηκε το ερώτημα: «Ξέρει τάχα η πολιτεία τη σύμμετρη προς τη φύση ευδαιμονία του κάθε πολίτη;» Δεδομένης της αλλαγής της διοίκησης του νέου Δήμου της περιοχής αναρωτήθηκα πόσο ενήμερος είναι ο νέος Δήμαρχος σχετικά με τη σύμμετρη προς τη φύση ευδαιμονία των 20,000 πολιτών; Μια και πέρασα ολόκληρη τη επαγγελματική μου ζωή μελετώντας και διδάσκοντας τη φύση των διαφόρων οργανισμών και τις βασικές ανάγκες και τρόπους ικανοποίησης των αποφάσισα να αφιερώσω τις τελευταίες εβδομάδες του 2010 στο σκάρωμα ενός απλού αλλά, κατά τη γνώμη μου, χρήσιμου Επιχειρησιακού Σχεδίου για τον Δήμο Αριστοτέλης. Θα πρέπει να ομολογήσω ότι δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρώ κάτι τέτοιο. Πολλάκις στα τελευταία σαράντα χρόνια προσπάθησα να προσφέρω μερικές συμβουλές στους κατά καιρούς Προέδρους και Δημάρχους Ιερισσού αλλά πάντα απορρίπτονταν. Ίσως λόγω του χαρακτήρα μου διότι πολλάκις κατηγορήθηκα ότι δεν «κρατάω στο ύψος του επαγγέλματός μου.» Άκουσα για παράδειγμα ότι ένας από τους δημάρχους είπε όταν τον έδωσαν μια σελίδα με μια δική μου πρόταση «Ποιος είναι ο Κεφαλάς; Εμάς εξέλεξε ο κόσμος… όχι αυτό που ρακοπείν μι τσ γιουργοί στου Γαλατσάνου.»
Δεν βαριέσαι είπα «όμφακες εισίν!» Η μακροχρόνια περιπέτειά μου από τσ Σταυρακιού, ντου Κάμπου, τσ Σαλονίκ, ντ Γερμανία, κι ντ Αμερική ως μαθητής και δάσκαλος με δίδαξε ότι ο εξίσου παράξενος Winston Churchill είχε απόλυτο δίκιο όταν συμβούλεψε τους αποφοιτώντας ενός Βρετανικού πανεπιστημίου « Ποτέ ποτέ μην παραιτείστε. Ποτέ μην εγκαταλείπετε.» [Never-Never Give Up!]. Έτσι είπα στον εαυτό μου ας κάνω μια τελευταία προσπάθεια. Εξάλλου η συμβουλή νέων ηγετών ιδιωτικών κερδοσκοπικών και δημοσιών οργανισμών ήταν και είναι το «χούι» μου και ένα σημαντικό μέρος της ζωής μου. Η εμπειρία μου είναι ότι οι πιο δύσκολοι «πελάτες» είναι αυτοί που είχαν μια σημαντική πρόσφατη επιτυχία.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο νέος ηγέτης είναι η σύγκρουση μεταξύ της ανάγκης να μελετήσει και να μάθει τον οργανισμό του οποίου αναλαμβάνει τα ηνία και των πιέσεων εκ μέρους αυτών που τον επέλεξαν να «κάνει κάτι γρήγορα.» Πράγματι αυτό είναι το δίλημμα: άμεση δράση για την ικανοποίηση των ενδιαφερομένων ή μελέτη πρώτα και δράση μετά; Η δική μας συμβουλή είναι να ακολουθήσει ο νέος Δήμαρχος την συμβουλή του συμπατριώτη Σταγειρίτη που μας λέει «Πρώτα απ όλα η ορθή θέση του σκοπού και η ταυτόχρονη διευκρίνιση των τελικών βλέψεων κάθε πράξεως και κατά δεύτερο λόγο η εξεύρεση εκείνων των ενεργειών που επιτυγχάνουν το σκοπό.» Ο σκοπός της πολιτικής είναι σύμφωνα με τον Αριστοτέλη «να καθορίσει το ρυθμό του κοινού πολιτικού βίου μέσα σε τέτοια πλαίσια τα οποία θα κάνουν δυνατό ν’ αποκτήσει ο άνθρωπος που ζει στην πολιτεία «τη σύμμετρη προς φύση του ευδαιμονία.» Κατά τον Αριστοτέλη η άρθρωση της πολιτείας έχει ως σκοπό τη εξασφάλιση του «ζην,» το οποίο προϋποθέτει το μη αυτάρκες του ατόμου. Όταν όμως επιτευχθεί αυτό, τότε θέτει ως σκοπό το «ευ ζην.» Για τον Αριστοτέλη αυτάρκεια είναι η ταυτόχρονη ικανοποίηση του «ζην» και του «ευ ζην.» Η αυτάρκεια αποτελεί τη αναγκαία και ικανή συνθήκη για τον ευδαίμονα βίο των πολιτών. «Το ύψιστο αγαθόν, το οποίο επιδιώκουν οι άνθρωποι είναι η ευδαιμονία (επιτυχία στη ζωή μας).»
Φαίνεται πεντακάθαρα από τα παραπάνω πεδία του Αριστοτέλη ότι για να σταθεί άξιος του ονόματος ο Δήμος θα πρέπει να βοηθήσει τους δημότες να πετύχουν αυτό το ύψιστο αγαθό, δηλαδή την ευδαιμονία που συνδυάζει κατ αρχή το ζην και μετά το ευ ζην. Η σύγχρονη επιστήμη προτείνει ότι ο καλύτερος τρόπος επίτευξης ευδαιμονίας είναι η ΑΝΑΠΤΥΞΗ του τόπου. Συνήθως η ανάπτυξη συνδυάζεται με την καλύτερη χρήση των φυσικών και ανθρώπινων πηγών του τόπου. Από τα μέσα του περασμένου αιώνα ηγέτες επιδίωξαν την ανάπτυξη μέσω των λεγόμενων Αναπτυξιακών Νόμων που αποσκοπούν στην δημιουργία επιχειρήσεων, είτε ιδιωτικών κερδοσκοπικών είτε κρατικών επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας [ΔΕΚΟ]. Η βασική ιδέα είναι ότι ένας ή περισσότεροι επιχειρηματίες θα «στήσουν» μια επιχείρηση και το κράτος θα γίνει ο αρωγός προσφέροντας μια σχετική οικονομική και φορολογική βοήθεια. Ο σκοπός είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας και η δίκαια απασχόλησης πολιτών.
Όπως όλα στη ζωή έτσι και αυτοί οι λεγόμενοι Αναπτυξιακοί Νόμοι αργά ή γρήγορα φτάνουν σε ορισμένα φυσικά ή ανθρώπινα όρια. Σήμερα στο λυκόφως της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα όχι μόνο η Ελλάδα αλλά σχεδόν όλος ο ανεπτυγμένος κόσμος έχει πλησιάσει τα όρια αυτού του είδους ανάπτυξης. Ένας παράξενος συνδυασμός καταπληκτικής αύξησης της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων που η χρήση όλο και περισσοτέρων «έξυπνων» μηχανών κατάστησε μη συμφέρουσα την χρήση εργατικών χειρών, από τη μια μεριά, και φθίνουσας ζήτησης εκ μέρους των καταναλωτών λόγω μη ανάπτυξη του πληθυσμού και του κορεσμού των αγορών, από την άλλη, έσπρωξε την ανθρωπότητα στο χείλος του γκρεμού με εκατομμύρια ανθρώπων εκτός εργασίας. Έτσι έχει γίνει πλέον αντιληπτό ότι ανάπτυξη μέσω αυτής της στρατηγικής της «μαζικής απασχόλησης» είναι ένα πράγμα του παρελθόντος. Παρόλα αυτά η κυβέρνηση, όπως όλες οι προγενέστερες της, σε λίγο θα αναγγείλει τον «νέο και βελτιωμένο» αναπτυξιακό νόμο για χιαστή φορά.
Το μοντέλο που προτείνουμε εδώ μπορεί να ονομαστεί «Ανάπτυξη Μέσω Συντονισμένων Ατομικών Ενεργειών.» [ΑΜΣΑΕ]. Το μοντέλο αυτό επιδιώκει τη πλήρη χρήση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων ατόμων που συμφωνούν να συνεργαστούν με σκοπό τη δημιουργία μικρών επιχειρήσεων που θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αρχικά στις τοπικές οργανώσεις με τον απώτερο σκοπό την επέκτασή των και προς τα «έξω.» Κατ αυτόν τον τρόπο οι νέοι αντί να περιμένουν να προσληφθούν από το «εργοστάσιο» ή να διοριστούν στο «δημόσιο» θα γίνουν οι ίδιοι εργοδότες. Μέσω αυτού του «Μικροεπιχειρείν» θα αισθανθεί ο νέος ότι είναι ο καπετάνιος του δικού του καραβιού. Φυσικά το ταξίδι της συνεργατικής αυτοαπασχόλησης θα είναι διαφορετικό και δύσκολο. Ο μικροεπιχειρηματίας θα πρέπει να αναλάβει όλο το ρίσκο της επιχείρησης αλλά παράλληλα θα επωφεληθεί ολόκληρο το κέρδος. Πάνω απ όλα όμως ο νέος θα κατακλειστεί από το αίσθημα της δημιουργίας.
ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Μερικοί Χρήσιμοι Ορισμοί
Η λέξη ανάπτυξης φέρνει στο νου του καθενός διαφορετικά πράγματα και εικόνες. Η πιο συνήθης ερμηνεία της λέξης είναι ότι όταν λέμε ότι κάτι αναπτύσσεται εννοούμε ότι έγινε μια αύξηση του αριθμού ή του μεγέθους. Το χωριό αναπτύχθηκε επειδή τώρα ζουν περισσότερη άνθρωποι από πέρυσι. Τι εννοούμε όμως όταν λέμε ότι μια χώρα αναπτύσσεται όταν όσο η γεωγραφική της έκταση όσο και ο πληθυσμός της έχουν μείνει σταθερά ;
Ανάπτυξη
Ανάπτυξη είναι η αύξηση στη δυνατότητα ενός ατόμου και όχι απαραιτήτως στην πραγματική επίτευξή του. Αναφέρεται λιγότερο στο πόσο κάποιος έχει και περισσότερο στο πόσο κάποιος επιθυμεί και μπορεί να κάνει. Είναι θέμα μάθησης και όχι επίτευξης. Μια επιθυμία είναι μια συνειδητή ώθηση προς κάτι που υπόσχεται την απόλαυση ή την ικανοποίηση στην επίτευξή του. Μια ανάγκη είναι μια απαίτηση για την ευημερία ή την επιβίωση. Πραγματική ανάπτυξη προϋποθέτει μια επιθυμία η ικανοποίηση της οποίας δεν εμποδίζει την ανάπτυξη κάποιου άλλου.
Η ανάπτυξη είναι η δυνατότητα ικανοποίησης των αναγκών και λογικών επιθυμιών κάποιου και των αναγκών και λογικών επιθυμιών του άλλου.
Ανάπτυξη του Ατόμου
Η ανάπτυξη του ατόμου είναι συνάρτηση τριών παραγόντων:
1. Γνώση
2. Δεξιότητες
3. Βούληση ή Θέληση
Γράφημα 1: Το Τρίγωνο της Ανάπτυξης του Ατόμου
ΓΝΩΣΗ είναι το σύνολο των ιδεών, θεωριών και γεγονότων που το άτομο συνέλεξε μέσω τυπικής εκπαίδευσης σε ένα μορφωτικό ίδρυμα ή μέσω εμπειρίας.
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ είναι οι εξειδικευμένες ικανότητες του ατόμου να εκτελεί ορισμένα έργα ή καθήκοντα. Συνήθως οι δεξιότητες απορρέουν από την πρακτική εφαρμογή των γνώσεων που το άτομο αποκόμισε μέσω εκπαίδευσης ή εμπειρίας.
ΒΟΥΛΗΣΗ ή ΘΕΛΗΣΗ είναι η έμφυτη συνήθεια του ατόμου να προσπαθήσει να κάνει κάτι.
Από τα τρία αυτά συστατικά τα δυο πρώτα είναι πράγματα που αποκτούνται μέσω παιδείας ή απλής υπόδειξης και εξάσκησης. Η βούληση ή θέληση είναι ένα προτέρημα που είτε μεταδίδεται μέσω φυσιολογική κληρονομιάς κατά τη γέννηση του ατόμου είτε αποκτάται μέσω απομίμησης από βρεφική ηλικία του νέου της συμπεριφοράς των γονιών.
Το κλειδί στη προσπάθεια ανάπτυξης εκ μέρους της πολιτείας είναι ο προσδιορισμός ατόμων που έχουν βούληση ή θέληση για ανάπτυξη και η εκτίμηση του βαθμού επάρκειας των γνώσεων και των δεξιοτήτων των. Σε περίπτωση ανεπάρκειας γνώσεων η λύση είναι φυσικά η δημιουργία προγραμμάτων κατάρτισης. Άτομα που έχουν τις γνώσεις αλλά στερούνται τις απαραίτητες δεξιότητες η πολιτεία έχει την υποχρέωση να δημιουργήσει ευκαιρίες πρακτικής εξάσκησης με αναγνωρισμένους δεξιοτέχνες.
Ανάπτυξη Χώρας
Η ανάπτυξη μιας χώρας ή ενός τόπου γενικά είναι συνάρτηση των παρακάτω παραγόντων:
1. Φυσικών Πόρων: Φυσική Δομή
2. Επικοινωνιακών Πόρων: Πληροφορική Δομή
3. Κοινωνικών Πόρων: Κοινωνική Δομή
4. Παραγωγικών Πόρων: Επιχειρησιακή Δομή
5. Διακυβερνητικών Πόρων: Οργανωτική Δομή
Φυσική Δομή είναι το σύνολο των φυσικών πόρων που προσφέρει η γη και η θάλασσα. Οι πόροι αυτοί περιλαμβάνουν τόσο τον υπόγειο και υπέργειο πλούτο όσο και την ελκυστικότητα της γης και της θάλασσας ως μέσο ικανοποίησης αισθητικών αναγκών το ανθρώπου. Τουρισμός και επιστημονική μελέτη είναι δυο παραδείγματα παράγωγων ωφελειών των φυσικών πόρων.
Πληροφορική Δομή είναι το σύνολο των τεχνολογιών που προσφέρουν την ικανοποίηση ανθρώπινων αναγκών επικοινωνίας μεταξύ ατόμων του τόπου όπως και μεταξύ αυτών και των συνανθρώπων των σε άλλα μέρη της υφηλίου. Η χρήση κομπιούτερ και άλλων συσκευών επικοινωνίας όπως σταθερά και κινητά τηλέφωνα έχει γίνει σήμερα απαραίτητη για τη επιβίωση και ανάπτυξη του ανθρώπου.
Κοινωνική Δομή είναι ποιότητα των σχέσεων των ανθρώπων μεταξύ των και μεταξύ αυτών και άλλων γειτονικών ή/και απομακρυσμένων κοινωνιών. Η ύπαρξη πολιτιστικών και αθλητικών οργανισμών και ενεργειών είναι συνήθως ένα θετικό στοιχείο της κοινωνικής δομής του τόπου.
Επιχειρησιακή Δομή είναι το σύνολο κερδοσκοπικών οικονομικών δραστηριοτήτων του τόπου. Επιχειρήσεις έχουν ένα διπλό ρόλο σε ένα τόπο. Εκτός από την προφορά εργασίας στους κατοίκους του τόπου παράγουν ή εισάγουν προϊόντα που είναι απαραίτητα για τη επιβίωση των κατοίκων του τόπου.
Οργανωτική Δομή είναι η ικανότητα της διοίκησης του τόπου να δημιουργήσει ένα ενάρετο περιβάλλον το οποίο προσφέρει στους πολίτες τη ελευθερία να επιδιώξουν μια δραστηριότητα η οποία προσφέρει μια χρήσιμη υπηρεσία ή προϊόν στη κοινωνία.
Γράφημα 2: Το Πεντάγωνο της Ανάπτυξης ενός Τόπου
Σκοπός και Προϋποθέσεις μιας Ενάρετης Ανάπτυξης
Σύμφωνα με την δεσπόζουσα θεωρία οικονομικής ανάπτυξης ο σκοπός της ανάπτυξης είναι να εξασφαλίσει τη επικερδή χρήση του παραγωγικού συντελεστή που έχει σε αφθονία. Ο συντελεστής που είναι σε αφθονία αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα ενός τόπου. Η λογική αυτής της θεωρίας είναι ότι ό,τι είναι άφθονο έχει χαμηλότερη τιμή. Κατά συνέπεια ο τόπος με προϊόντα ή υπηρεσίες με χαμηλότερη τιμή θα είναι ανταγωνιστικότερος από ένα τόπο που προσφέρει προϊόντα ή υπηρεσίες σε υψηλότερες τιμές. Έτσι ο τόπος αυτός έχει και ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Σήμερα οι χώρες που έχουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα είναι οι χώρες που έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα του χαμηλού εργατικού κόστους λόγω της αφθονίας των εργατικών χειρών. Χώρες που δεν κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν επικερδώς τον άφθονο παράγοντα τότε αυτός γίνεται ένα αβάσταχτο βάρος της κοινωνίας.
Η ύπαρξη συγκριτικού πλεονεκτήματος είναι η απαραίτητη προϋπόθεση ανάπτυξης δεν είναι όμως ταυτόχρονα και η αναγκαία προϋπόθεση. Με άλλα λόγια δεν αρκεί να έχει ένας τόπος έναν ή περισσότερους άφθονους συντελεστές παραγωγής, δηλ., να έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Για να μετατρέψει αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, δηλ., για να μπορέσουν τα προϊόντα ή υπηρεσίες του να ανταγωνιστούν τα «ξένα» στον τόπο του ή και ακόμη να εισχωρήσουν τις αγορές τους, θα πρέπει να γίνει «βέλτιστη» χρήση του λιγότερου ακριβού δηλ., άφθονου συντελεστή. Κοντολογίς δεν αρκεί να έχει ένα άτομο περισσότερες γνώσεις και δεξιότητες από ένα άλλο για να είναι πιο πετυχημένο. Θα πρέπει ταυτόχρονα να έχει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει αυτές τις γνώσεις και δεξιότητες. Το ίδιο ισχύει και έναν τόπο.
Η ανάπτυξη τόσο του ατόμου όσο και του τόπου πρέπει να ικανοποιεί τις παρακάτω προϋποθέσεις:
1. Διαθεσιμότητα
2. Πρόσβαση
3. Ανθεκτικότητα
4. Βοήθεια
Διαθεσιμότητα είναι η πραγματική ύπαρξη των πόρων ανάπτυξης.
Πρόσβαση είναι η ικανότητα του κάθε πολίτη να χρησιμοποιήσει τους πόρους ανάπτυξης.
Ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα του κάθε πολίτη να αντέχει την οικονομική επιβάρυνση της χρήσης των πόρων ανάπτυξης.
Βοήθεια είναι η ύπαρξη υποστήριξης εκ μέρους της πολιτείας της προσπάθειας του κάθε πολίτη να χρησιμοποιήσει τις πηγές ή πόρους ανάπτυξη.
¬¬ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Ανάπτυξη είναι μια ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. Η διαδικασία είναι κάτι που αποτελείται από μια σειρά από μερικά λογικά βήματα. Είναι όπως μια σκάλα που αποτελείται από σκαλοπάτια. Για να ανέβει κανείς τη σκάλα και να φτάσει στον προορισμό του πρέπει να πατήσει πρώτα στο ένα σκαλί και μετά στο άλλο. Έτσι και με την ανάπτυξη. Για λόγους ευκολίας θα περιοριστούμε σε μια διαδικασία ανάπτυξης με τρία βήματα.
Βήμα Α: Που Βρισκόμαστε: Αποτύπωση της Παρούσας Κατάστασης
Βήμα Β: Που Θέλουμε να Πάμε: Ο Στόχος μας ή το Τέλος μας
Βήμα Γ: Πως Σχεδιάζουμε να Πάμε: Οι Στρατηγικές μας
Με λίγα λόγια η λογική αυτής της τρισδιάστατης διαδικασίας είναι απλή. Μας λέει ότι πριν αρχίσεις να κάνεις όνειρα και να τάζεις στον εαυτό σου και στους άλλους γαλάζιους ουρανούς και πεντακάθαρες θάλασσες ακολούθα τη συμβουλή των προγόνων μας «γνώθι σαυτόν», μάθε ποιος είσαι. Ποιες είναι οι πηγές σου ή οι πόροι σου; Η απάντηση σε αυτή τη ερώτηση θα σου δώσει μια ιδέα των δυνατοτήτων και αδυναμιών που έχει το σύστημα που θέλεις να αναπτύξεις.
Ο Δήμος Αριστοτέλης ως Ένα Ζωντανό Δυναμικό Σύστημα
Η σύγχρονη επιστήμη μελετά τον άνθρωπο ως ένα σύστημα το οποίο βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το εξωτερικό του περιβάλλον. Μέσα σ ένα τέτοιο σύστημα μας λέει ο Δημόκριτος «Ο άνθρωπος σχετίζεται πάντοτε με τις εκάστοτε περιστάσεις, τις προσφερόμενες δυνατότητες και ανάγκες, που μεταβάλλονται, αφού βρίσκονται, όπως και ο κόσμος, σε μια διαρκή αμφισβήτηση. Για το λόγο αυτό συνιστάται όπως ρυθμίζει τις πράξεις του ανάλογα με την εύνοη στιγμή, τον καιρό, για να πετύχει το μέτρο, αυτό που θα του εξασφαλίσει μια μέγιστη δυνατή ισορροπία και αυτάρκεια.» Η αυτονόητη ιδέα αυτής της συμβολής του Δημόκριτου είναι ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να ανιχνεύει το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει το οποίο σύμφωνα με τον Δημόκριτο «βρίσκεται σε συνεχή αμφισβήτηση.» Σε γενικές γραμμές ο άνθρωπος ως ένα ζωντανό και δυναμικό σύστημα μπορεί να πραγματοποιήσει μόνο ότι του «επιτρέπει» το περιβάλλον.
Για ευκολία θα παραδεχτούμε τις γνώμες της σύγχρονης επιστήμης που μας λέει ότι το περιβάλλον μπορεί να ληφθεί ως μια σειρά (α) Περιορισμών [Π] (β) Απειλών [Α] και (γ) Ευκαιριών [Ε] (ΠΑΕ). Εννοιολογικά ο όρος «περιβάλλον», όπως λέει και η λέξη, περιλαμβάνει ό,τι είναι γύρω από τον άνθρωπο. Δυστυχώς ο δημοφιλής ορισμός του περιβάλλοντος ως αποκλειστικά και μόνο ο φυσικός κόσμος ή η φύση δεν είναι επαρκείς. Στο δικό μας ορισμό περιλαμβάνονται όλα όσα «επηρεάζουν τη ζωή του ανθρώπου τα οποία ο άνθρωπος δεν ελέγχει άμεσα.» Έτσι στους παράγοντες του περιβάλλοντος περιλαμβάνονται οι άμεσοι γείτονες, συνεργάτες, συγγενείς, και ολόκληρη η κοινωνία εφόσον επηρεάζουν και επηρεάζονται από τις ενέργειες του ατόμου.
Όπως δείχνει το γράφημα 3 ο δήμος Αριστοτέλης παρομοιάζεται με ένα ισοσκελές τρίγωνο στη βάση του οποίου είναι ο παράγοντας «άνθρωποι» και στις δυο πλάγιες πλευρές είναι οι δυο όψεις της φύσης. Οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπου και της φύσης πρέπει να είναι ισορροπημένες με τη σημασία ότι η ύπαρξη και ανάπτυξη τις καθεμιάς πλευράς του τριγώνου θα συμβάλει στην ύπαρξη και ανάπτυξη κάθε άλλης πλευράς. Για να συνεχίσει να έχει τη ιδιότητα του ισοσκελούς τριγώνου θα πρέπει κάθε ανάπτυξη να είναι διατηρήσιμη ή βιώσιμη [sustainable], δηλ., να μην μειώνει τη δυνατότητα των άλλων δυο πλευρών να αναπτυχθούν ακολουθώντας τη ίδια βασική αρχή της διατήρησης της ισορροπίας.
Βήμα Α: Που Βρισκόμαστε: Αποτύπωση της Παρούσας Κατάστασης
Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνει η νέα διοίκηση του νέου δήμου είναι η εκτίμηση των τριών πλευρών του μαγικού τριγώνου. Ασπαζόμενοι την βασική αρχή ότι «Το ύψιστο αγαθόν, το οποίο επιδιώκουν οι άνθρωποι είναι η ευδαιμονία,» η νέα διοίκηση πρέπει να θέσει ως απώτερο σκοπό, ως το τέλος, για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία του Αριστοτέλη, την ευδαιμονία των πολιτών του Δήμου. Η επίτευξη ενός σκοπού ή τέλους εξαρτάται από την ύπαρξη και άρτια χρήση των πόρων του Δήμου. Γι αυτό το λόγο η διοίκηση πρέπει πρώτα από όλα να κάνει μια σοβαρή προσπάθεια να εκτιμήσει τις δυνατότητες του συστήματος. Το αποτέλεσμα αυτής της εκτίμησης θα είναι μια εικόνα του αριθμού των ανθρώπων και των ικανοτήτων της φύσης να ικανοποιήσει τις επιθυμίες και ανάγκες των. Η εκτίμηση θα προσφέρει επίσης μια καλή και αντικειμενική εικόνα των γνώσεων και δεξιοτήτων των ανθρώπων. Ήδη ο νέος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης έχει ξεκινήσει μια τέτοια εκτίμηση.
«Την απόφασή του να αναθέσει σε ανεξάρτητο ιδιωτικό οίκο την πλήρη και αναλυτική απογραφή όλων των περιουσιακών στοιχείων του δήμου, κινητών και ακινήτων, καθώς και την ακριβή αποτύπωση των οικονομικών δεδομένων ανακοίνωσε ο Γιάννης Μπουτάρης στην πρώτη σύσκεψη της δημοτικής ομάδας του, η οποία έγινε μετά την ορκωμοσία. Ο νεοεκλεγείς δήμαρχος σύμφωνα με πληροφορίες είπε ότι «αυτό μας επιβάλλει το καθεστώς αδιαφάνειας που υπήρξε όλα τα προηγούμενα χρόνια στο δήμο. Πρέπει να γνωρίζουμε επακριβώς τι παραλαμβάνουμε, για να γνωρίζουμε ποιες είναι οι ακριβείς υποχρεώσεις μας και ποιες οι δυνατότητες που έχουμε ως δήμος». Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες η λύση της απογραφής κρίθηκε αναγκαία μετά και τις συναντήσεις που είχαν οι νέοι αντιδήμαρχοι με τους απερχόμενους, από τις οποίες προέκυψε ότι «ο βαθμός ενημέρωσης δεν ήταν ικανοποιητικός». Στις προθέσεις του κ. Μπουτάρη είναι η υπόθεση της απογραφής να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2011.» ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 26, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010.
Το ίδιο ισχύσει και για το κράτος. «Εγκύκλιος του υπουργού Εσωτερικών, Γ. Ραγκούση, με θέμα την αξιοποίηση του ανθρωπίνου δυναμικού στη Δημόσια Διοίκηση, απεστάλη σήμερα, σε φορείς του δημόσιου τομέα. Στόχος του Υπουργείου είναι η βέλτιστη αξιοποίηση του πολιτικού προσωπικού του δημοσίου, με βάση τα προσόντα του, λαμβάνοντας υπόψη την αδυναμία προσλήψεων, λόγω της κρίσιμης οικονομικής κατάστασης της χώρας. Έτσι, καλούνται όλα τα Υπουργεία, τα Ν.Π.Δ.Δ. και οι Ανεξάρτητες Αρχές, να προβούν σε αναλυτική καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, όσον αφορά τη στελέχωση των υπηρεσιών τους. Δηλαδή, σε καταγραφή των κλάδων και των ειδικοτήτων που παρουσιάζουν ελλείψεις σε προσωπικό, καθώς και των κλάδων και των ειδικοτήτων που απασχολούν προσωπικό, το οποίο δεν αξιοποιείται επαρκώς.» ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 26, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010.
Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι οι προηγούμενες διοικήσεις του δήμου ακολουθώντας την πεπατημένη: δεν έκαναν βέλτιστη χρήση των τριών πλευρών του Τριγώνου Ανάπτυξης. Η χρήση του παράγοντα ΓΗ: ΞΗΡΑ ακολούθησε την παραδοσιακή προσέγγιση που βλέπει τη γη ως μια αποθήκη μεταλλευμάτων, καλλιέργειας διαφόρων γεωργικών αγαθών και εκτροφής ζώων, και εκμετάλλευσης δασών για τη παραγωγή ξυλιάς. Ο παράγοντας ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ είχε τη ίδια προσέγγιση: χρησιμοποιήθηκε σχεδόν αποκλειστικά ως μια αποθήκη ψαριών. Με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας η εκμετάλλευση αυτών των δυο παραγόντων ακολούθησε μια μη διατηρήσιμη τροχιά. Η εντατική χρήση λιπασμάτων της σύγχρονης γεωργίας εξάντλησε την ικανότητα της γης να παράγει και μόλυνε τα ποτάμια και τη θάλασσα από τα διάφορα χημικά και φυτοκτόνα. Η ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση των δασών που οδήγησε στην ολοκληρωτική αποξήλωση ολόκληρων δασών μείωσε την ικανότητα των να λειτουργούν ως φυσικά εμπόδια στη ροή των βροχών με αποτέλεσμα τεράστιων καταστρεπτικών κατολισθήσεων.
Ο παράγοντας ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ είχε τη ίδια και χειρότερη τύχη. Η παραδοσιακή αντίληψη του έλληνα είναι ότι η θάλασσα είναι ένα δημόσιο αγαθό που ανήκει αποκλειστικά και μόνο σε όλους τους αλιείς. Η χρήση της θάλασσας ως μέσω ικανοποίησης του ζην των ψαράδων ακολούθησε την ίδια τροχιά με την γεωργία: η χρήση της τεχνολογίας επέτρεπε όλο και μεγαλύτερα ψαράδικα να ψαρεύουν σε όλο και μεγαλύτερα βάθη και να έχουν όλο και μεγαλύτερες σοδιές. Η χρήση της τεχνολογίας εξεύρεσης και παγίδευσης ψαριών οδήγησε στη εξάντληση της ικανότητας της θάλασσας να αναπαράγει. Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα ήταν το ίδιο με τη γεωργίας: μια θάλασσα με όλο και λιγότερα ψάρια και μολυσμένη από τα απόβλητα των καραβιών και των ψαράδων.
Η Νέα Προσέγγιση
Το νέο μοντέλο ανάπτυξης προσθέτει στους δυο παράγοντες της γης ένα νέο χαρακτηριστικό: εκτός από το να είναι πηγές ικανοποίησης των φυσικών αναγκών διατροφής του ανθρώπου η γη, ξηρά και θάλασσα, προσφέρει ένα μέσο ικανοποίησης των αναγκών του ανθρώπου που πηγάζουν από το γεγονός ότι ο σημερινός άνθρωπος είναι ο άνθρωπος της ΣΧΟΛΗΣ (Homo Ludens). Έχοντας ικανοποιήσει σχεδόν όλες τις φυσιολογικές του ανάγκες ο άνθρωπος του 21ου αιώνα έχει δημιουργήσει αισθητικές ανάγκες που αποσκοπούν στο να γεμίσουν τον όλο και αυξανόμενο ελεύθερο χρόνο που οι επιστημονικές και τεχνολογικές επιτεύξεις χαρίζουν στον άνθρωπο. Έτσι η επικοινωνία του σημερινού ανθρώπου με τη φύση (ξηρά και θάλασσα) έχει πάρει μια άλλη μορφή. Ο άνθρωπος βλέπει τη φύση όχι ως μια τεράστια αποθήκη υλικών αγαθών ή μια απύθμενη λεκάνη αποβλήτων αλλά ως ένα τόπο ατέρμονων ευκαιριών ψυχικής απόλαυσης και σωματικής εξάσκησης.
Η χρήση αυτών των προσόντων της φύσης ακολουθεί τους ίδιους κανόνες και νόμους που διέπει τις άυλες πηγές: η χρήση ενός ατόμου δεν στερεί την ικανότητα χρήσης εκ μέρους ενός άλλου. Ο νόμος της χρήσης των υλικών πηγών είναι αυτό που οι σύγχρονοι οικονομολόγοι ονομάζουν «το παιχνίδι του μηδενικού αποτελέσματος» όπου ό,τι έχω εγώ δεν μπορείς να έχεις εσύ. Τα δικά μου κέρδη μείον οι δικές σου απώλειες ίσον μηδέν. Η χρήση της φύσης ως μέσον ψυχικής ή οπτικής απόλαυσης και σωματικής εξάσκησης είναι ένα παιχνίδι «μη μηδενικού αποτελέσματος» όπου η απόλαυση του βουνού και της θάλασσας από μια ομάδα ανθρώπων δεν στερεί τη ευκαιρία απόλαυσης από μια άλλη ομάδα. Με άλλα λόγια σε αυτό το παιχνίδι «μη μηδενικού αποτελέσματος» όλοι κερδίζουν και κανείς δεν χάνει.
Τα Συγκριτικά Πλεονέκτημα της Ελλάδας και του Δήμου Αριστοτέλης
Ο Δήμος Αριστοτέλης είναι ένας μικρόκοσμος της Ελλάδας. Η Ελλάδα όπως όλος ο ανεπτυγμένος κόσμος ξεκίνησε το ταξίδι της ανάπτυξης ακολουθώντας το παραδοσιακό μοντέλο. Η χώρα αναπτύσσεται κατ αρχή ασχολούμενη με την πρωτογενή παραγωγή που είναι κυρίως η χρήση κατοικίδιων ζώων για διατροφή και στην βοήθεια στην γεωργία. Παράλληλα ένα σημαντικό ποσοστό των κατοίκων ασχολούνταν με την εκμετάλλευση δασών και της θάλασσας (Πρωτογενής Παραγωγή). Το επόμενο στάδιο ανάπτυξης είναι η βιομηχανική επεξεργασία της πρωτογενούς παραγωγής (Δευτερογενής Παραγωγή). Το τρίτο στάδιο ανάπτυξης είναι η αρχή της άυλης απασχόλησης (Τριτογενής Παραγωγή). Στο στάδιο αυτό ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων ασχολείται κυρίως με την ικανοποίηση των αναγκών των συνανθρώπων των. Η δεκαετίες 1960 και 1970 έφεραν μια διαφορετική απασχόληση στη ανθρωπότητα. Ενώ τα τρία πρώτα στάδια ανάπτυξης η εξέλιξη είχε κάποια λογική με τη σημασία ότι η επιτυχία του προηγούμενου σταδίου υπέβαλε τη γέννηση του επόμενου σταδίου το τεταρτογενές στάδιο «έπιασε την Ελλάδα στον ύπνο.»
Η ανατολή της Τεταρτογενούς Ανάπτυξης βρήκε τον περισσότεροι κόσμο απροετοίμαστο. Η τεχνολογία της πληροφορίας και των τηλεπικοινωνιών για τις πέντε πρώτες δεκαετίες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο ήταν το αποκλειστικό προνόμιο των Αμερικανών. Η Ευρώπη, και κατά ένα μεγαλύτερο βαθμό η Ελλάδα, δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα επιχειρησιακό περιβάλλον που θα επέτρεπε την δημιουργία επιχειρήσεων πληροφορίας και τηλεπικοινωνιών. Το μεγάλο παράδοξο είναι ότι κατά την διάρκεια αυτών δεκαετιών η Ελλάδα χρηματοδότησε την παιδεία χιλιάδων μαθηματικών, μηχανικών και άλλων επιστημόνων πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών.
Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΗΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑTΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΚΑΝΕΝΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ Ή ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ!
ΠΕΝΤΑΓΕΝΗΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
ΤΕΤΑΡΤΟΓΕΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
ΝΕΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΥΓΕΙΑ
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ
ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΓΕΩΡΓΙΑ, ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ
ΑΛIΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
1800 ΧΡΟΝΟΣ 2020
Γράφημα 4. Στάδια Ανάπτυξης και Εξέλιξης της Ανθρωπότητας
Το Γράφημα 4 παρουσιάζει τη εξέλιξη της ανάπτυξης. Τα πρώτα δυο στάδια (Γράφημα 4 α) δεν προσφέρουν κανένα συγκριτικό ή ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τη Ελλάδα. Η γη ως μέσο παραγωγής δημητριακών ή και κτηνοτροφίας έχει εξαντληθεί. Το ίδιο και με τη θάλασσα. Η έντονη αλιεία εξήντλησε τη ικανότητα αναπαραγωγής των ψαριών. Επιπλέον μεγαλύτερες χώρες που χρησιμοποιούν πιο σύγχρονη τεχνολογία γεωργίας, κτηνοτροφίας και αλιείας χτύπησαν τις τιμές σε τόσο χαμηλά επίπεδα που κάνουν ασύμφορη την προφορά των ελληνικών προϊόντων. Εκτός τούτου οι νέοι που έχουν τελειώσει το λύκειο ή ένα από τα πολυάριθμα ΑΕΙ και ΤΕΙ απαξιούν να ασχοληθούν με τη γεωργία και αλιεία. Η ελάχιστη εκμετάλλευση γης και θαλάσσης απασχολεί κυρίως αλλοδαπούς.
ΚΑΝΕΝΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ Ή ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ
ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΓΕΩΡΓΙΑ, ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ
ΑΛIΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
1800
Γράφημα 4 α. Το Παρελθόν
Το Γράφημα 4 β παρουσιάζει μια ελπίδα για το μέλλον της Ελλάδας. Η Ελλάδα σήμερα έχει ένα τεράστιο απόθεμα πτυχιούχων τεχνικών, επιστημονικών και ακαδημαϊκών σχολών. Έρευνες έχουν δείξει ότι η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από μέσο όρο της ΕΕ. [Καραλής, ]. Χιλιάδες αν όχι εκατομμύρια νέων έχουν ένα δίπλωμα ηλεκτρολόγου, υδραυλικού, μαραγκού, χτίστη, νοσηλευτή, καπετάνιου μικρών και μεγάλων πλοίων, προγραμματιστή, χειριστή, επισκευαστή, κομπιούτερ, και άλλων ηλεκτρονικών και τηλεπικοινωνιακών συσκευών από τα διάφορα σχολεία εκπαίδευσης ενηλίκων όπως ΚΕΚ. Εξίσου μεγάλος είναι ο αριθμός νέων με πτυχία τετραετούς φοίτησης σε ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ και με μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό και το εσωτερικό. Όλοι αυτοί οι νέοι είναι εξαιρετικοί υποψήφιοι «εργάτες γνώσης» που απαιτούν οι τρεις επόμενες βαθμίδες ανάπτυξης που απεικονίζονται στο Γράφημα 5 β.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ
ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ!
ΠΕΝΤΑΓΕΝΗΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
ΤΕΤΑΡΤΟΓΕΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
ΝΕΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΥΓΕΙΑ,
ΠΑΙΔΕΙΑ, ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
ΧΡΟΝΟΣ 2020
Γράφημα 4 β. Το Μέλλον
Τι είναι αυτό που εμποδίζει την χώρα να λάβει μέρος στις τρεις αυτές βαθμίδες ανάπτυξη; Η ύπαρξη των νέων που έχουν τουλάχιστον τις γνώσεις αφού είναι κάτοχοι των πτυχίων και πιθανόν έχουν ή μπορούν σχετικά γρήγορα να αποκτήσουν τις δεξιότητες που απαιτούν οι νέες απασχολήσεις είναι ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας. Αναρωτιέται κανείς γιατί δεν μετατρέπονται αυτά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα; Ένα μέρος της απάντησης βρίσκεται στην νοοτροπία του έλληνα ο οποίος βλέπει την απόκτηση ενός πτυχίου ως το εισιτήριο εξασφάλισης μια θέσης στον δημόσιο τομέα. Η πλειονότητα των νέων απαιτούν από το κράτος να τους «αποκαταστήσει» άμα τη λήψη του πτυχίου. Επίσης το κράτος δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα περιβάλλον που θα παροτρύνει και θα ενθαρρύνει τους νέους να δοκιμάσουν τη τύχη στην αυτοαπασχόληση ή το «επιχειρείν.» Η γνώμη μας είναι ότι η προώθησης του επιχειρείν είναι η μόνη στρατηγική παροχής μιας σημαντικής απασχόλησης των νέων.
ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ
Ισχυριστήκαμε παραπάνω ότι για να αποδειχτεί ο Δήμος αντάξιος του ονόματός του Αριστοτέλη παίρνουμε ως δεδομένο τα διδάγματα του και αυτά του δασκάλου του Πλάτωνα. Ο Πλάτων μας λέει ότι «Η ένδεια, η έλλειψη αυτάρκειας του ατόμου, είναι βασική προϋπόθεση της ιδρύσεως της πόλεως.» Ο Αριστοτέλης μας λέει ότι « η δ αυτάρκεια τέλος βέλτιστον.» Επίσης παραδεχόμαστε και τη γνώμη του για το ρόλο που θα πρέπει να παίξει η πολιτεία. Ο σκοπός της πολιτικής είναι σύμφωνα με τον Αριστοτέλη «να καθορίσει το ρυθμό του κοινού πολιτικού βίου μέσα σε τέτοια πλαίσια τα οποία θα κάνουν δυνατό ν’ αποκτήσει ο άνθρωπος που ζει στην πολιτεία τη «σύμμετρη προς φύση του ευδαιμονία.» Κατά τον Αριστοτέλη η άρθρωση της πολιτείας έχει ως σκοπό τη εξασφάλιση του «ζην,» το οποίο προϋποθέτει το μη αυτάρκες του ατόμου. Όταν όμως επιτευχθεί αυτό, τότε θέτει ως σκοπό το «ευ ζην.» Για τον Αριστοτέλη αυτάρκεια είναι η ταυτόχρονη ικανοποίηση του «ζην» και του «ευ ζην.» Η αυτάρκεια αποτελεί τη αναγκαία και ικανή συνθήκη για τον ευδαίμονα βίο των πολιτών Το ύψιστο αγαθόν, το οποίο επιδιώκουν οι άνθρωποι είναι η ευδαιμονία (επιτυχία στη ζωή μας).
Το γράφημα 5 προσομοιάζει τη εξέλιξη του ανθρώπου ως μια σκάλα. Η βάση της σκάλας είναι η προϋπόθεση ότι οτιδήποτε επιχειρεί ο άνθρωπος θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό. Ο Αριστοτέλης είναι γνωστός ως ένας αν όχι ο μοναδικός φιλόσοφος που ανήκει στη σχολή των τελεολογικών. Αυτό φαίνεται από τη μελέτη των τεσσάρων αιτιών του Αριστοτέλη και συνοψίζεται εδώ με το πεδίο « η δ αυτάρκεια τέλος βέλτιστον.»
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΒΗΜΑ Α: ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Πιο πάνω παρουσιάσαμε το Δήμο Αριστοτέλης ως ένα ανοιχτό-δυναμικό-ζωντανό σύστημα και το παρομοιάσαμε με ένα ισοσκελές τρίγωνο του οποίου η μια πλευρά Α αντιπροσωπεύει τη ΓΗ: ΞΗΡΑ, η άλλη πλευρά Β τη ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ και η βάση Γ τον ΑΝΘΡΩΠΟ. Το πρώτο βήμα σε κάθε προσπάθεια προγραμματισμού είναι να πάρει ο δήμος μια ιδέα σχετικά με τις ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ και ΠΟΙΟΤΗΤΕΣ αυτών των τριών πλευρών του τριγώνου. Κάθε οντότητα έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που εκφράζονται σε αριθμούς σχετικά εύκολα. Μερικά άλλα χαρακτηριστικά πρέπει να εκτιμηθούν από ανθρώπους ή οργανισμούς που έχουν εξειδικευτεί σε τέτοιες ενέργειες. Το έργο εκτίμησης και καταμέτρησης των τριών πλευρών του τριγώνου είναι δύσκολο αλλά αναγκαίο. Εδώ προσφέρουμε μερικές προτάσεις υπό μορφή πινάκων.
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΟΣ ΓΗ: ΞΗΡΑ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΔΑΣΗ ΑΛΛΑ
ΙΕΡΙΣΣΟΣ
ΑΡΝΑΙΑ
Μ. ΠΑΝΑΓΙΑ
ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ
ΝΕΟΧΩΡΙ
ΚΤΛ
ΣΥΝΟΛΟ
Πίνακας 1. Ο Παράγοντας ΓΗ: ΞΗΡΑ
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΚΑ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΨΑΡΙΩΝ ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΜΑΡΙΝΕΣ
ΙΕΡΙΣΣΟΣ
ΒΑΡΒΑΡΑ
ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ
ΣΤΡΑΤΩΝΙ
ΠΙΡΓΑΔΙΚΙΑ
ΝΕΑ ΡΟΔΑ
ΚΤΛ
ΣΥΝΟΛΟ
Πίνακας 2. Ο Παράγοντας ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΗΛΙΚΙΑ ΜΟΡΦΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΙΕΡΙΣΣΟΣ
ΑΡΝΑΙΑ
…..
ΣΥΝΟΛΟ
Πίνακας 3. Οι Ανθρώπινοι Πόροι (Ο Άνθρωπος)
Όλοι αυτοί οι πίνακες θα είναι του τύπου Εξελ για να είναι δυνατή η μεγαλύτερη περιεκτικότητα και η γραφική παράσταση. Φυσικά όλα σχεδόν αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στις διάφορες στατιστικές υπηρεσίες του νομού και γενικά του κράτους. Η βασική ιδέα του τρόπου που παρουσιάζουμε εδώ το τρίγωνο είναι να μπορέσει να δει ο ενδιαφερόμενος τις σχέσεις μεταξύ των τριών παραγόντων. Με μια γρήγορη ματιά θα μπορέσει ο Δήμαρχος να «δει» τι προβλήματα έχει ο Δήμος. Για παράδειγμα αν δει ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ΝΕΩΝ μεταξύ 20 και 30 ετών έχουν διπλώματα ηλεκτρολόγων ή μηχανικών και είναι άνεργοι τότε το μήνυμα που θα πρέπει να πάρει ο Δήμος είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να βρουν μια απασχόληση. Με άλλα λόγια τα «νούμερα» που δεν λένε ψέματα θα υποδείξουν στον Δήμο ποιες προτεραιότητες θα πρέπει να επιλέξει η διοίκηση.
ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΙΡΟΙ
Παραπάνω περιγράψαμε τη νέα προσέγγιση ανάπτυξης. Υποστηρίξαμε ότι η παραδοσιακή προσέγγιση ανάπτυξης μέσω δημιουργίας μεγάλων ιδιωτικών ή δημοσίων επιχειρήσεων δεν ενδείκνυται πλέον. Πολλοί είναι οι λόγοι για την μη αποτελεσματικότητα της παραδοσιακής προσέγγισης ανάπτυξης. Το φαινόμενο «παγκοσμιοποίηση» είναι το επίκεντρο των σεισμών που επέφερε η ανατολή του 21ου αιώνα το τσουνάμι αλλαγών. Το άνοιγμα των εθνικών συνόρων που ακολούθησε τη ένταξη της Ελλάδας στην ΕΕ και η ντε φάκτο κατάργηση των συνόρων που επέφερε η τεχνολογία πληροφοριών και τηλεπικοινωνιών έβγαλε στη φόρα πολλά προβλήματα που οι εκάστοτε κυβερνήσεις της Ελλάδας έκρυβαν κάτω από τους τάπητες της λεγόμενης «κοινωνικής παροχής με δανικά χρήματα.» Ο ιδιωτικός φορέας που έτυχε ιδιαιτέρας μεταχείρισης μέσω πριμοδοτήσεων και άλλων φορολογικών απαλλαγών δοκίμασε τα πρώτα χτυπήματα. Δραστηριότητες που παραδοσιακά τύγχαναν προνομιακής μεταχείρισης λόγω του ότι απασχολούσαν ένα μεγάλο αριθμό εργαζομένων αποδείχτηκαν ασύμφορες. Προϊόντα και υπηρεσίες που προφυλαγόταν από τον «ξένο» ανταγωνισμό παραγκωνίστηκαν από παρόμοια που προέρχονταν από χώρες με χαμηλότερο κόστος και πολλάκις καλύτερη ποιότητα.
Παράλληλα με αυτήν την έκθεση των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών στον εξωτερικό ανταγωνισμό η ελευθερία του ατόμου να έχει πρόσβαση σε πηγές γνώσης σε όλη την υφήλιο μέσω του διαδικτύου ενδυνάμωσε τον νέο. Αυτή η ενδυνάμωση ενισχύθηκε περαιτέρω και από την πολιτεία που δημιούργησε εκατοντάδες σχολές εκπαίδευσης ενηλίκων που αποσκοπούσε «στην προσωπική ολοκλήρωση, τη ιδιότητα του ενεργού πολίτη, την κοινωνική ένταξη και τη απασχολησιμότητα». (Βεργίδης, Καραλής και Κουλαουζίδης, Έκθεση για τη Δια Βίου Μάθηση στη Ελλάδα: Υπάρχουσα Κατάσταση και Προτάσεις Μετασχηματισμού, Αθήνα Μάιος 2010). Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα αυτής της «ανισόρροπης» ανάπτυξης της Ελλάδας ήταν η παραγωγή πολλών «δυνητικών» και η συρρίκνωση πολλών «πραγματικών» εργατικών θέσεων του ιδιωτικού τομέα: συνεπώς το κράτος αναδύεται ως ο μοναδικός σωτήρας, ως ο τελικός διαθέσιμος εργοδότης ! Έτσι ξεχείλισε ο δημόσιος τομέας από «συμβασιακούς, στάζι, κτλ.»
Η μοναδική Λύση
Έχω ένα ποίημα που δείχνω στους μαθητές μου μεγάλους και μικρούς. Το ποίημα παρουσιάζει μια φωλιά με μια μάνα και μερικά πουλάκια. Η μάνα προσπαθεί να πείσει τα πουλάκια να εγκαταλείψουν τη φωλιά. Τα πουλάκια αρνούνται με τη διαμαρτυρία «…μα θα πέσουμε και θα σκοτωθούμε.» Μετά από πολλές προσπάθειες τελικά η μάνα απηύδησε και τα έσπρωξε. Και ρωτούσα τους μαθητές «…και τι νομίζετε ότι έγινε;» Η πλειονότητα των απαντήσεων είναι σχεδόν πάντα η ίδια σε κάθε χώρα αλλά ιδιαίτερα στην Ελλάδα «Τα πουλάκια σκοτώθηκαν.» Οι μαθητές μένουν κατάπληκτοι όταν αποκαλύπτω την τελευταία γραμμή του ποιήματος που λέει «…και πέταξαν!»
Καιρός είναι λοιπόν όλοι αυτοί οι νέοι με τα πτυχία αντί να περιμένουν να «τακτοποιηθούν και να κατοχυρωθούν από το κράτος» να «πετάξουν.» Η πολιτεία τους έδωσε όλα τα προσόντα που χρειάζονται να ξεκινήσουν μια εργασία που θα τους δώσει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τα δικά τους φτερά. Χώρες πολύ πιο ανεπτυγμένες από τη Ελλάδα ακολούθησαν αυτό ακριβώς το δρόμο. Η Φιλανδία για παράδειγμα όταν διαπίστωσε ότι η εταιρεία ΝΟΚΙΑ που έκανε τη χώρα πασίγνωστη ως η χώρα υψηλής τεχνολογίας στην κινητή τηλεφωνία έχανε ανταγωνιστικότητα στις εταιρείες της Ασίας, Apple, Google, και άλλες σύγχρονες εταιρείες υιοθέτησε ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης: startups! Καθόσον ο γίγαντας της κινητής τεχνολογίας και ο πρωταγωνιστής της χώρας χαροπαλεύει η Φιλανδία ψάχνει για λύση στις νεοσυσταθέντες μικρές επιχειρήσεις όπως η Rovio Mobile μια επιχείρηση που λανσάρει στη αγορά ένα καινούργιο ηλεκτρονικό παιχνίδι τα Εξαγριωμένα Πουλιά (Angry Birds).
Όπως το περιγράφει το περιοδικό Business Week/Bloomberg «Το παιχνίδι παρουσιάζει χοίρους που κλέβουν αυγά κάτω από την επίθεση από τα οργισμένα πουλιά. Αυτό το παιχνίδι μπορεί να μην φαίνεται ότι θα στηρίξει το οικονομικό μέλλον μιας χώρας, αλλά διαδραματίζει έναν μεγάλο ρόλο στα σχέδια της Φιλανδίας. Καθόσον το εθνικό αστέρι τεχνολογίας Νόκια αρχίζει να εξασθενίζει, η κυβέρνηση ελπίζει η μελλοντική ευημερία της θα φωτιστεί από τις επιχειρήσεις όπως Rovio Mobile, ο κατασκευαστής ενός έξυπνου τηλεφωνικού παιχνιδιού τα Εξαγριωμένα Πουλιά. Το παιχνίδι έχει κατεβαστεί (downloaded) περισσότερες από 36 εκατομμύριο φορές για τουλάχιστον $1την κάθε φορά.» [After Nokia, Can Angry Birds Propel Finland? As the handset giant and national champ flags, Finland looks to startups like Rovio Mobile for growth, By Diana ben-Aaron, Business Week Bloomberg, Dec. 2, 2010.] Για να βοηθήσει η κυβέρνηση ωθεί την υποστήριξη για τους νέους καινοτόμους. Η εθνική ερευνητική χρηματοδοτική οργάνωση, Tekes, διπλασίασε τη χρηματοδότηση για τις νέες επιχειρήσεις €30 εκατομμύριο ετησίως μέχρι 2014. Άλλα προγράμματα παρέχουν πρόσθετα €30 εκατομμύριο για να υποστηρίξουν τα ξεκινήματα.
Το παράδειγμα της Φιλανδίας επαναλαμβάνεται σε πολλές άλλες χώρες ιδιαίτερα στις λεγόμενες αναδυόμενες ή αναπτυσσόμενες χώρες. Πολλοί είναι οι λόγοι αυτής της προτίμησης της ανάπτυξης μέσω μικρών νεοσύστατων (Start-ups) επιχειρήσεων. Καταρχάς τα απαιτούμενα κεφάλαια εκκίνησης των είναι μικρά. Οι ιδρυτές των είναι νέοι «πεινασμένοι» για αρχική αναγνώριση και τελικά οικονομικά οφέλη και απίστευτο πλούτο. Τελικά αυτού του είδους επιχειρήσεις έχουν αποδειχτεί δημιουργοί βιώσιμων θέσεων εργασίας μεγάλης διάρκειας. Μια μελέτη της Ewing Marion Kauffman Foundation με τον τίτλο After Inception: How Enduring is Job Creation by Startups? βρήκε ότι η παραδοσιακή γνώμη για τις νέες επιχειρήσεις ότι οι εργατικές θέσεις που δημιουργούν οι νέες επιχειρήσει εξατμίζονται μετά από μερικά χρόνια λόγω της εξόδου των από τη αγορά δεν ευσταθεί. Η ανάλυση νέων επιχειρήσεων μεταξύ 1977 και 2000 κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:
• Οι ομάδες των εταιριών που αρχίζουν κάθε έτος διατηρούν, κατά μέσον όρο, 80 τοις εκατό της αρχικής συνολικής απασχόλησής όταν φτάσουν στην ηλικία πέντε ετών.
• Οι παλαιότερες ομάδες εταιριών έχουν όλο και περισσότερο υψηλότερα ποσοστά διατήρησης απασχόλησης κατά την διάρκεια των πέντε ετών, αλλά αυτά τα ποσοστά δεν είναι ουσιαστικά υψηλότερα από εκείνα των νέων ομάδων.
• Οι ομάδες που αρχίζουν κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης μισθώνουν λιγότερους ανθρώπους στα αρχικά έτη μετά από τη γέννησή τους, αλλά σύντομα πιάνουν τα ίδια επίπεδα απασχόλησης στην ηλικία πέντε ετών.
After Inception: How Enduring is Job Creation by Startups?)
Michael Horrell and Robert Litan, Ewing Marion Kauffman Foundation
Το πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα αυτής της στροφής προς το μικρό και το νέο είναι ο γίγαντας της ΕΕ Γερμανία που αντίθετα με όλες τις φήμες του βιομηχανικού κολοσσού η πραγματική της δύναμη είναι η λεγόμενη Mittelstand οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις η πλειονότητα των οποίων απασχολούν λιγότερο από 5 άτομα.
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
Ξεκινήσαμε τη Ιθάκη μας, το ταξίδι αναζήτησης ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης του ατόμου και του τόπου, με μια αναδρομή στους αρχαίους υμών προγόνους και τη σοφία τους. Ανακαλύψαμε ότι αυτοί ήταν πράγματι σοφοί άνθρωποι καθότι ασχολήθηκαν με θέματα που είναι σχετικά και ουσιώδη ακόμη και σήμερα όπως «τη σύμμετρη προς φύση του ευδαιμονία.» Στο δρόμο μας συναντήσαμε το μεγάλο τσουνάμι παγκοσμιοποίηση που ταρακούνησε το κατεστημένο και ταυτόχρονα ενδυνάμωσε το άτομο δίνοντάς το την ευκαιρία να δικτυωθεί με τα «σινάφια», ομοϊδεάτες, ανά την υφήλιο. Ιδιωτικές κερδοσκοπικές εταιρείες και το πανίσχυρο κράτος με τις εκατοντάδες ΔΕΚΟ πιαστήκαν απροετοίμαστοι. Κάθε προαγγελία δημιουργίας νέων εργατικών θέσεων μέσω των μεγαλόπνοων αναπτυξιακών νόμων ακολουθείτε από απογοητευτικές διαπιστώσεις επιστροφής στο σημείο μηδέν.
Η δική μας προσέγγιση τοποθετεί το βάρος ανάπτυξης στους ώμους των νέων. Οι άφθονοι νέοι με τις γνώσεις που έχουν αποκομίσει με δημόσιες χρηματοδοτήσεις αποτελούν το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας. Άφθονοι πόροι που δεν χρησιμοποιούνται παραγωγικά όχι μόνο δεν γίνονται ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα αλλά αποτελούν ένα αβάσταχτο βάρος για τη πολιτεία. Η Ελλάδα πρέπει να στρέψει την αναπτυξιακή της πολιτική προς την βοήθεια μικρών, ατομικών ή και συνεργατικών επιχειρήσεων της Τεταρτογενούς και Πενταγενούς βαθμίδας ανάπτυξης. Ιδιαίτερα λόγω της γεωγραφικής θέσεως έχοντας χιλιάδες ηλιόλουστες και καθαρούς κόλπους και παραλίες οι νέοι επιχειρηματίες θα μπορούσαν να αρχίσουν χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις με αντικείμενο την ικανοποίηση των αναγκών των οικονομικά άνετων βορείων οι οποίοι ψάχνουν για ευκαιρίες να «γεμίσουν» τον άφθονο ελεύθερο χρόνο τους.
Τελικά ο Δήμος Αριστοτέλης με τις άφθονες παραλίες του και τα παρθένα δάση του Χωλομόντα, του Κάκαβου, της Βαρβάρας και του Αγίου Όρους θα μπορούσε να γίνει το εκκολαπτήριο εκατοντάδων μικροεπιχειρήσεων που θα απασχολούν χιλιάδες νέους που σήμερα μαραζώνουν στις καφετέριες και στα ιντερνέτ μπαράκια.
Δευτέρα, 27 Δεκεμβρίου 2010
Σημειώσεις
[Χρήστος Π. Μπαλόγλου, Η Οικονομική Σκέψη των Αρχαίων Ελλήνων, σελ. 271.]
[σελ. 274-275].
Δια Βίου Μάθηση και Πιστοποίηση, Επιμέλεια Θανάσης Καραλής, Αθήνα 2010
Έκθεση Για Τη Δια Βίου Μάθηση στη Ελλάδα: Υπάρχουσα Κατάσταση και Προτάσεις Μετασχηματισμού, Βεργίδης, Καραλής, και Κουλα
Αστέριος Γ. Κεφαλάς, Ph. D
Καθηγητής Μάνατζμεντ, Ομότιμος
Πανεπιστήμιο της Γεωργίας, ΗΠΑ
Η ανάπτυξη είναι η δυνατότητα ικανοποίησης των αναγκών και λογικών επιθυμιών κάποιου και των αναγκών και λογικών επιθυμιών του άλλου.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ 2013: ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
Πίνακας Περιεχομένων
Το Σκεπτικό
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Μερικοί Χρήσιμοι Ορισμοί
Ανάπτυξη
Ανάπτυξη του Ατόμου
Ανάπτυξη Χώρας
Σκοπός και Προϋποθέσεις μιας Ενάρετης Ανάπτυξης
¬¬ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Ο Δήμος Αριστοτέλης ως Ένα Ζωντανό Δυναμικό Σύστημα
Βήμα Α: Που Βρισκόμαστε: Αποτύπωση της Παρούσας Κατάστασης
Η Νέα Προσέγγιση
Τα Συγκριτικά Πλεονέκτημα της Ελλάδας και του Δήμου Αριστοτέλης
ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΒΗΜΑ Α: ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΙΡΟΙ
Η μοναδική Λύση
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το Σκεπτικό
Η νέα ονομασία του δήμου Ο Αριστοτέλης με ώθησε να επισκεφτώ εκ νέου το βιβλίο του Χρήστου Π. Μπαλόγλου, Η Οικονομική Σκέψη των Αρχαίων Ελλήνων, που εξέδωσε η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Χαλκιδικής. Πριν πολλά χρόνια κέρδισα αυτό το βιβλίο στο χορό του Μορφωτικού Συλλόγου Ιερισσιωτών Θεσσαλονίκης. Διαβάζοντας αυτούς τους σοφούς αρχαίους φιλόσοφους έμεινα έκπληκτος με το πόσο λίγο έχει αλλάξει η ζωή. Οι αρχαίοι φίλοι μας περιγράφουν πριν 3,000 χρόνια τις κοινωνίες τους ξεκινώντας από τα ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ που μάστιζαν τους πολίτες και στη συνέχεια προσέφεραν τις ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ που θεωρούσαν ότι θα οδηγούσαν στην σωστή επίλυση των. Αυτό που μου έκανε μεγάλη εντύπωση είναι το πόσο κατάλληλα εκφράζουν τόσο τα προβλήματα όσο και οι προτεινόμενες συμβουλές τη σημερινή κοινωνία. Εκείνο όμως που με ταρακούνησε κυριολεκτικά είναι ο ρόλος που πρέπει να παίξει η πολιτεία για να αποκτήσει ο άνθρωπος «τη σύμμετρη προς φύση του ευδαιμονία.»
Αμέσως μου γεννήθηκε το ερώτημα: «Ξέρει τάχα η πολιτεία τη σύμμετρη προς τη φύση ευδαιμονία του κάθε πολίτη;» Δεδομένης της αλλαγής της διοίκησης του νέου Δήμου της περιοχής αναρωτήθηκα πόσο ενήμερος είναι ο νέος Δήμαρχος σχετικά με τη σύμμετρη προς τη φύση ευδαιμονία των 20,000 πολιτών; Μια και πέρασα ολόκληρη τη επαγγελματική μου ζωή μελετώντας και διδάσκοντας τη φύση των διαφόρων οργανισμών και τις βασικές ανάγκες και τρόπους ικανοποίησης των αποφάσισα να αφιερώσω τις τελευταίες εβδομάδες του 2010 στο σκάρωμα ενός απλού αλλά, κατά τη γνώμη μου, χρήσιμου Επιχειρησιακού Σχεδίου για τον Δήμο Αριστοτέλης. Θα πρέπει να ομολογήσω ότι δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρώ κάτι τέτοιο. Πολλάκις στα τελευταία σαράντα χρόνια προσπάθησα να προσφέρω μερικές συμβουλές στους κατά καιρούς Προέδρους και Δημάρχους Ιερισσού αλλά πάντα απορρίπτονταν. Ίσως λόγω του χαρακτήρα μου διότι πολλάκις κατηγορήθηκα ότι δεν «κρατάω στο ύψος του επαγγέλματός μου.» Άκουσα για παράδειγμα ότι ένας από τους δημάρχους είπε όταν τον έδωσαν μια σελίδα με μια δική μου πρόταση «Ποιος είναι ο Κεφαλάς; Εμάς εξέλεξε ο κόσμος… όχι αυτό που ρακοπείν μι τσ γιουργοί στου Γαλατσάνου.»
Δεν βαριέσαι είπα «όμφακες εισίν!» Η μακροχρόνια περιπέτειά μου από τσ Σταυρακιού, ντου Κάμπου, τσ Σαλονίκ, ντ Γερμανία, κι ντ Αμερική ως μαθητής και δάσκαλος με δίδαξε ότι ο εξίσου παράξενος Winston Churchill είχε απόλυτο δίκιο όταν συμβούλεψε τους αποφοιτώντας ενός Βρετανικού πανεπιστημίου « Ποτέ ποτέ μην παραιτείστε. Ποτέ μην εγκαταλείπετε.» [Never-Never Give Up!]. Έτσι είπα στον εαυτό μου ας κάνω μια τελευταία προσπάθεια. Εξάλλου η συμβουλή νέων ηγετών ιδιωτικών κερδοσκοπικών και δημοσιών οργανισμών ήταν και είναι το «χούι» μου και ένα σημαντικό μέρος της ζωής μου. Η εμπειρία μου είναι ότι οι πιο δύσκολοι «πελάτες» είναι αυτοί που είχαν μια σημαντική πρόσφατη επιτυχία.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο νέος ηγέτης είναι η σύγκρουση μεταξύ της ανάγκης να μελετήσει και να μάθει τον οργανισμό του οποίου αναλαμβάνει τα ηνία και των πιέσεων εκ μέρους αυτών που τον επέλεξαν να «κάνει κάτι γρήγορα.» Πράγματι αυτό είναι το δίλημμα: άμεση δράση για την ικανοποίηση των ενδιαφερομένων ή μελέτη πρώτα και δράση μετά; Η δική μας συμβουλή είναι να ακολουθήσει ο νέος Δήμαρχος την συμβουλή του συμπατριώτη Σταγειρίτη που μας λέει «Πρώτα απ όλα η ορθή θέση του σκοπού και η ταυτόχρονη διευκρίνιση των τελικών βλέψεων κάθε πράξεως και κατά δεύτερο λόγο η εξεύρεση εκείνων των ενεργειών που επιτυγχάνουν το σκοπό.» Ο σκοπός της πολιτικής είναι σύμφωνα με τον Αριστοτέλη «να καθορίσει το ρυθμό του κοινού πολιτικού βίου μέσα σε τέτοια πλαίσια τα οποία θα κάνουν δυνατό ν’ αποκτήσει ο άνθρωπος που ζει στην πολιτεία «τη σύμμετρη προς φύση του ευδαιμονία.» Κατά τον Αριστοτέλη η άρθρωση της πολιτείας έχει ως σκοπό τη εξασφάλιση του «ζην,» το οποίο προϋποθέτει το μη αυτάρκες του ατόμου. Όταν όμως επιτευχθεί αυτό, τότε θέτει ως σκοπό το «ευ ζην.» Για τον Αριστοτέλη αυτάρκεια είναι η ταυτόχρονη ικανοποίηση του «ζην» και του «ευ ζην.» Η αυτάρκεια αποτελεί τη αναγκαία και ικανή συνθήκη για τον ευδαίμονα βίο των πολιτών. «Το ύψιστο αγαθόν, το οποίο επιδιώκουν οι άνθρωποι είναι η ευδαιμονία (επιτυχία στη ζωή μας).»
Φαίνεται πεντακάθαρα από τα παραπάνω πεδία του Αριστοτέλη ότι για να σταθεί άξιος του ονόματος ο Δήμος θα πρέπει να βοηθήσει τους δημότες να πετύχουν αυτό το ύψιστο αγαθό, δηλαδή την ευδαιμονία που συνδυάζει κατ αρχή το ζην και μετά το ευ ζην. Η σύγχρονη επιστήμη προτείνει ότι ο καλύτερος τρόπος επίτευξης ευδαιμονίας είναι η ΑΝΑΠΤΥΞΗ του τόπου. Συνήθως η ανάπτυξη συνδυάζεται με την καλύτερη χρήση των φυσικών και ανθρώπινων πηγών του τόπου. Από τα μέσα του περασμένου αιώνα ηγέτες επιδίωξαν την ανάπτυξη μέσω των λεγόμενων Αναπτυξιακών Νόμων που αποσκοπούν στην δημιουργία επιχειρήσεων, είτε ιδιωτικών κερδοσκοπικών είτε κρατικών επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας [ΔΕΚΟ]. Η βασική ιδέα είναι ότι ένας ή περισσότεροι επιχειρηματίες θα «στήσουν» μια επιχείρηση και το κράτος θα γίνει ο αρωγός προσφέροντας μια σχετική οικονομική και φορολογική βοήθεια. Ο σκοπός είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας και η δίκαια απασχόλησης πολιτών.
Όπως όλα στη ζωή έτσι και αυτοί οι λεγόμενοι Αναπτυξιακοί Νόμοι αργά ή γρήγορα φτάνουν σε ορισμένα φυσικά ή ανθρώπινα όρια. Σήμερα στο λυκόφως της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα όχι μόνο η Ελλάδα αλλά σχεδόν όλος ο ανεπτυγμένος κόσμος έχει πλησιάσει τα όρια αυτού του είδους ανάπτυξης. Ένας παράξενος συνδυασμός καταπληκτικής αύξησης της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων που η χρήση όλο και περισσοτέρων «έξυπνων» μηχανών κατάστησε μη συμφέρουσα την χρήση εργατικών χειρών, από τη μια μεριά, και φθίνουσας ζήτησης εκ μέρους των καταναλωτών λόγω μη ανάπτυξη του πληθυσμού και του κορεσμού των αγορών, από την άλλη, έσπρωξε την ανθρωπότητα στο χείλος του γκρεμού με εκατομμύρια ανθρώπων εκτός εργασίας. Έτσι έχει γίνει πλέον αντιληπτό ότι ανάπτυξη μέσω αυτής της στρατηγικής της «μαζικής απασχόλησης» είναι ένα πράγμα του παρελθόντος. Παρόλα αυτά η κυβέρνηση, όπως όλες οι προγενέστερες της, σε λίγο θα αναγγείλει τον «νέο και βελτιωμένο» αναπτυξιακό νόμο για χιαστή φορά.
Το μοντέλο που προτείνουμε εδώ μπορεί να ονομαστεί «Ανάπτυξη Μέσω Συντονισμένων Ατομικών Ενεργειών.» [ΑΜΣΑΕ]. Το μοντέλο αυτό επιδιώκει τη πλήρη χρήση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων ατόμων που συμφωνούν να συνεργαστούν με σκοπό τη δημιουργία μικρών επιχειρήσεων που θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αρχικά στις τοπικές οργανώσεις με τον απώτερο σκοπό την επέκτασή των και προς τα «έξω.» Κατ αυτόν τον τρόπο οι νέοι αντί να περιμένουν να προσληφθούν από το «εργοστάσιο» ή να διοριστούν στο «δημόσιο» θα γίνουν οι ίδιοι εργοδότες. Μέσω αυτού του «Μικροεπιχειρείν» θα αισθανθεί ο νέος ότι είναι ο καπετάνιος του δικού του καραβιού. Φυσικά το ταξίδι της συνεργατικής αυτοαπασχόλησης θα είναι διαφορετικό και δύσκολο. Ο μικροεπιχειρηματίας θα πρέπει να αναλάβει όλο το ρίσκο της επιχείρησης αλλά παράλληλα θα επωφεληθεί ολόκληρο το κέρδος. Πάνω απ όλα όμως ο νέος θα κατακλειστεί από το αίσθημα της δημιουργίας.
ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Μερικοί Χρήσιμοι Ορισμοί
Η λέξη ανάπτυξης φέρνει στο νου του καθενός διαφορετικά πράγματα και εικόνες. Η πιο συνήθης ερμηνεία της λέξης είναι ότι όταν λέμε ότι κάτι αναπτύσσεται εννοούμε ότι έγινε μια αύξηση του αριθμού ή του μεγέθους. Το χωριό αναπτύχθηκε επειδή τώρα ζουν περισσότερη άνθρωποι από πέρυσι. Τι εννοούμε όμως όταν λέμε ότι μια χώρα αναπτύσσεται όταν όσο η γεωγραφική της έκταση όσο και ο πληθυσμός της έχουν μείνει σταθερά ;
Ανάπτυξη
Ανάπτυξη είναι η αύξηση στη δυνατότητα ενός ατόμου και όχι απαραιτήτως στην πραγματική επίτευξή του. Αναφέρεται λιγότερο στο πόσο κάποιος έχει και περισσότερο στο πόσο κάποιος επιθυμεί και μπορεί να κάνει. Είναι θέμα μάθησης και όχι επίτευξης. Μια επιθυμία είναι μια συνειδητή ώθηση προς κάτι που υπόσχεται την απόλαυση ή την ικανοποίηση στην επίτευξή του. Μια ανάγκη είναι μια απαίτηση για την ευημερία ή την επιβίωση. Πραγματική ανάπτυξη προϋποθέτει μια επιθυμία η ικανοποίηση της οποίας δεν εμποδίζει την ανάπτυξη κάποιου άλλου.
Η ανάπτυξη είναι η δυνατότητα ικανοποίησης των αναγκών και λογικών επιθυμιών κάποιου και των αναγκών και λογικών επιθυμιών του άλλου.
Ανάπτυξη του Ατόμου
Η ανάπτυξη του ατόμου είναι συνάρτηση τριών παραγόντων:
1. Γνώση
2. Δεξιότητες
3. Βούληση ή Θέληση
Γράφημα 1: Το Τρίγωνο της Ανάπτυξης του Ατόμου
ΓΝΩΣΗ είναι το σύνολο των ιδεών, θεωριών και γεγονότων που το άτομο συνέλεξε μέσω τυπικής εκπαίδευσης σε ένα μορφωτικό ίδρυμα ή μέσω εμπειρίας.
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ είναι οι εξειδικευμένες ικανότητες του ατόμου να εκτελεί ορισμένα έργα ή καθήκοντα. Συνήθως οι δεξιότητες απορρέουν από την πρακτική εφαρμογή των γνώσεων που το άτομο αποκόμισε μέσω εκπαίδευσης ή εμπειρίας.
ΒΟΥΛΗΣΗ ή ΘΕΛΗΣΗ είναι η έμφυτη συνήθεια του ατόμου να προσπαθήσει να κάνει κάτι.
Από τα τρία αυτά συστατικά τα δυο πρώτα είναι πράγματα που αποκτούνται μέσω παιδείας ή απλής υπόδειξης και εξάσκησης. Η βούληση ή θέληση είναι ένα προτέρημα που είτε μεταδίδεται μέσω φυσιολογική κληρονομιάς κατά τη γέννηση του ατόμου είτε αποκτάται μέσω απομίμησης από βρεφική ηλικία του νέου της συμπεριφοράς των γονιών.
Το κλειδί στη προσπάθεια ανάπτυξης εκ μέρους της πολιτείας είναι ο προσδιορισμός ατόμων που έχουν βούληση ή θέληση για ανάπτυξη και η εκτίμηση του βαθμού επάρκειας των γνώσεων και των δεξιοτήτων των. Σε περίπτωση ανεπάρκειας γνώσεων η λύση είναι φυσικά η δημιουργία προγραμμάτων κατάρτισης. Άτομα που έχουν τις γνώσεις αλλά στερούνται τις απαραίτητες δεξιότητες η πολιτεία έχει την υποχρέωση να δημιουργήσει ευκαιρίες πρακτικής εξάσκησης με αναγνωρισμένους δεξιοτέχνες.
Ανάπτυξη Χώρας
Η ανάπτυξη μιας χώρας ή ενός τόπου γενικά είναι συνάρτηση των παρακάτω παραγόντων:
1. Φυσικών Πόρων: Φυσική Δομή
2. Επικοινωνιακών Πόρων: Πληροφορική Δομή
3. Κοινωνικών Πόρων: Κοινωνική Δομή
4. Παραγωγικών Πόρων: Επιχειρησιακή Δομή
5. Διακυβερνητικών Πόρων: Οργανωτική Δομή
Φυσική Δομή είναι το σύνολο των φυσικών πόρων που προσφέρει η γη και η θάλασσα. Οι πόροι αυτοί περιλαμβάνουν τόσο τον υπόγειο και υπέργειο πλούτο όσο και την ελκυστικότητα της γης και της θάλασσας ως μέσο ικανοποίησης αισθητικών αναγκών το ανθρώπου. Τουρισμός και επιστημονική μελέτη είναι δυο παραδείγματα παράγωγων ωφελειών των φυσικών πόρων.
Πληροφορική Δομή είναι το σύνολο των τεχνολογιών που προσφέρουν την ικανοποίηση ανθρώπινων αναγκών επικοινωνίας μεταξύ ατόμων του τόπου όπως και μεταξύ αυτών και των συνανθρώπων των σε άλλα μέρη της υφηλίου. Η χρήση κομπιούτερ και άλλων συσκευών επικοινωνίας όπως σταθερά και κινητά τηλέφωνα έχει γίνει σήμερα απαραίτητη για τη επιβίωση και ανάπτυξη του ανθρώπου.
Κοινωνική Δομή είναι ποιότητα των σχέσεων των ανθρώπων μεταξύ των και μεταξύ αυτών και άλλων γειτονικών ή/και απομακρυσμένων κοινωνιών. Η ύπαρξη πολιτιστικών και αθλητικών οργανισμών και ενεργειών είναι συνήθως ένα θετικό στοιχείο της κοινωνικής δομής του τόπου.
Επιχειρησιακή Δομή είναι το σύνολο κερδοσκοπικών οικονομικών δραστηριοτήτων του τόπου. Επιχειρήσεις έχουν ένα διπλό ρόλο σε ένα τόπο. Εκτός από την προφορά εργασίας στους κατοίκους του τόπου παράγουν ή εισάγουν προϊόντα που είναι απαραίτητα για τη επιβίωση των κατοίκων του τόπου.
Οργανωτική Δομή είναι η ικανότητα της διοίκησης του τόπου να δημιουργήσει ένα ενάρετο περιβάλλον το οποίο προσφέρει στους πολίτες τη ελευθερία να επιδιώξουν μια δραστηριότητα η οποία προσφέρει μια χρήσιμη υπηρεσία ή προϊόν στη κοινωνία.
Γράφημα 2: Το Πεντάγωνο της Ανάπτυξης ενός Τόπου
Σκοπός και Προϋποθέσεις μιας Ενάρετης Ανάπτυξης
Σύμφωνα με την δεσπόζουσα θεωρία οικονομικής ανάπτυξης ο σκοπός της ανάπτυξης είναι να εξασφαλίσει τη επικερδή χρήση του παραγωγικού συντελεστή που έχει σε αφθονία. Ο συντελεστής που είναι σε αφθονία αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα ενός τόπου. Η λογική αυτής της θεωρίας είναι ότι ό,τι είναι άφθονο έχει χαμηλότερη τιμή. Κατά συνέπεια ο τόπος με προϊόντα ή υπηρεσίες με χαμηλότερη τιμή θα είναι ανταγωνιστικότερος από ένα τόπο που προσφέρει προϊόντα ή υπηρεσίες σε υψηλότερες τιμές. Έτσι ο τόπος αυτός έχει και ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Σήμερα οι χώρες που έχουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα είναι οι χώρες που έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα του χαμηλού εργατικού κόστους λόγω της αφθονίας των εργατικών χειρών. Χώρες που δεν κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν επικερδώς τον άφθονο παράγοντα τότε αυτός γίνεται ένα αβάσταχτο βάρος της κοινωνίας.
Η ύπαρξη συγκριτικού πλεονεκτήματος είναι η απαραίτητη προϋπόθεση ανάπτυξης δεν είναι όμως ταυτόχρονα και η αναγκαία προϋπόθεση. Με άλλα λόγια δεν αρκεί να έχει ένας τόπος έναν ή περισσότερους άφθονους συντελεστές παραγωγής, δηλ., να έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Για να μετατρέψει αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, δηλ., για να μπορέσουν τα προϊόντα ή υπηρεσίες του να ανταγωνιστούν τα «ξένα» στον τόπο του ή και ακόμη να εισχωρήσουν τις αγορές τους, θα πρέπει να γίνει «βέλτιστη» χρήση του λιγότερου ακριβού δηλ., άφθονου συντελεστή. Κοντολογίς δεν αρκεί να έχει ένα άτομο περισσότερες γνώσεις και δεξιότητες από ένα άλλο για να είναι πιο πετυχημένο. Θα πρέπει ταυτόχρονα να έχει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει αυτές τις γνώσεις και δεξιότητες. Το ίδιο ισχύει και έναν τόπο.
Η ανάπτυξη τόσο του ατόμου όσο και του τόπου πρέπει να ικανοποιεί τις παρακάτω προϋποθέσεις:
1. Διαθεσιμότητα
2. Πρόσβαση
3. Ανθεκτικότητα
4. Βοήθεια
Διαθεσιμότητα είναι η πραγματική ύπαρξη των πόρων ανάπτυξης.
Πρόσβαση είναι η ικανότητα του κάθε πολίτη να χρησιμοποιήσει τους πόρους ανάπτυξης.
Ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα του κάθε πολίτη να αντέχει την οικονομική επιβάρυνση της χρήσης των πόρων ανάπτυξης.
Βοήθεια είναι η ύπαρξη υποστήριξης εκ μέρους της πολιτείας της προσπάθειας του κάθε πολίτη να χρησιμοποιήσει τις πηγές ή πόρους ανάπτυξη.
¬¬ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Ανάπτυξη είναι μια ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. Η διαδικασία είναι κάτι που αποτελείται από μια σειρά από μερικά λογικά βήματα. Είναι όπως μια σκάλα που αποτελείται από σκαλοπάτια. Για να ανέβει κανείς τη σκάλα και να φτάσει στον προορισμό του πρέπει να πατήσει πρώτα στο ένα σκαλί και μετά στο άλλο. Έτσι και με την ανάπτυξη. Για λόγους ευκολίας θα περιοριστούμε σε μια διαδικασία ανάπτυξης με τρία βήματα.
Βήμα Α: Που Βρισκόμαστε: Αποτύπωση της Παρούσας Κατάστασης
Βήμα Β: Που Θέλουμε να Πάμε: Ο Στόχος μας ή το Τέλος μας
Βήμα Γ: Πως Σχεδιάζουμε να Πάμε: Οι Στρατηγικές μας
Με λίγα λόγια η λογική αυτής της τρισδιάστατης διαδικασίας είναι απλή. Μας λέει ότι πριν αρχίσεις να κάνεις όνειρα και να τάζεις στον εαυτό σου και στους άλλους γαλάζιους ουρανούς και πεντακάθαρες θάλασσες ακολούθα τη συμβουλή των προγόνων μας «γνώθι σαυτόν», μάθε ποιος είσαι. Ποιες είναι οι πηγές σου ή οι πόροι σου; Η απάντηση σε αυτή τη ερώτηση θα σου δώσει μια ιδέα των δυνατοτήτων και αδυναμιών που έχει το σύστημα που θέλεις να αναπτύξεις.
Ο Δήμος Αριστοτέλης ως Ένα Ζωντανό Δυναμικό Σύστημα
Η σύγχρονη επιστήμη μελετά τον άνθρωπο ως ένα σύστημα το οποίο βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με το εξωτερικό του περιβάλλον. Μέσα σ ένα τέτοιο σύστημα μας λέει ο Δημόκριτος «Ο άνθρωπος σχετίζεται πάντοτε με τις εκάστοτε περιστάσεις, τις προσφερόμενες δυνατότητες και ανάγκες, που μεταβάλλονται, αφού βρίσκονται, όπως και ο κόσμος, σε μια διαρκή αμφισβήτηση. Για το λόγο αυτό συνιστάται όπως ρυθμίζει τις πράξεις του ανάλογα με την εύνοη στιγμή, τον καιρό, για να πετύχει το μέτρο, αυτό που θα του εξασφαλίσει μια μέγιστη δυνατή ισορροπία και αυτάρκεια.» Η αυτονόητη ιδέα αυτής της συμβολής του Δημόκριτου είναι ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να ανιχνεύει το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει το οποίο σύμφωνα με τον Δημόκριτο «βρίσκεται σε συνεχή αμφισβήτηση.» Σε γενικές γραμμές ο άνθρωπος ως ένα ζωντανό και δυναμικό σύστημα μπορεί να πραγματοποιήσει μόνο ότι του «επιτρέπει» το περιβάλλον.
Για ευκολία θα παραδεχτούμε τις γνώμες της σύγχρονης επιστήμης που μας λέει ότι το περιβάλλον μπορεί να ληφθεί ως μια σειρά (α) Περιορισμών [Π] (β) Απειλών [Α] και (γ) Ευκαιριών [Ε] (ΠΑΕ). Εννοιολογικά ο όρος «περιβάλλον», όπως λέει και η λέξη, περιλαμβάνει ό,τι είναι γύρω από τον άνθρωπο. Δυστυχώς ο δημοφιλής ορισμός του περιβάλλοντος ως αποκλειστικά και μόνο ο φυσικός κόσμος ή η φύση δεν είναι επαρκείς. Στο δικό μας ορισμό περιλαμβάνονται όλα όσα «επηρεάζουν τη ζωή του ανθρώπου τα οποία ο άνθρωπος δεν ελέγχει άμεσα.» Έτσι στους παράγοντες του περιβάλλοντος περιλαμβάνονται οι άμεσοι γείτονες, συνεργάτες, συγγενείς, και ολόκληρη η κοινωνία εφόσον επηρεάζουν και επηρεάζονται από τις ενέργειες του ατόμου.
Όπως δείχνει το γράφημα 3 ο δήμος Αριστοτέλης παρομοιάζεται με ένα ισοσκελές τρίγωνο στη βάση του οποίου είναι ο παράγοντας «άνθρωποι» και στις δυο πλάγιες πλευρές είναι οι δυο όψεις της φύσης. Οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπου και της φύσης πρέπει να είναι ισορροπημένες με τη σημασία ότι η ύπαρξη και ανάπτυξη τις καθεμιάς πλευράς του τριγώνου θα συμβάλει στην ύπαρξη και ανάπτυξη κάθε άλλης πλευράς. Για να συνεχίσει να έχει τη ιδιότητα του ισοσκελούς τριγώνου θα πρέπει κάθε ανάπτυξη να είναι διατηρήσιμη ή βιώσιμη [sustainable], δηλ., να μην μειώνει τη δυνατότητα των άλλων δυο πλευρών να αναπτυχθούν ακολουθώντας τη ίδια βασική αρχή της διατήρησης της ισορροπίας.
Βήμα Α: Που Βρισκόμαστε: Αποτύπωση της Παρούσας Κατάστασης
Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνει η νέα διοίκηση του νέου δήμου είναι η εκτίμηση των τριών πλευρών του μαγικού τριγώνου. Ασπαζόμενοι την βασική αρχή ότι «Το ύψιστο αγαθόν, το οποίο επιδιώκουν οι άνθρωποι είναι η ευδαιμονία,» η νέα διοίκηση πρέπει να θέσει ως απώτερο σκοπό, ως το τέλος, για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία του Αριστοτέλη, την ευδαιμονία των πολιτών του Δήμου. Η επίτευξη ενός σκοπού ή τέλους εξαρτάται από την ύπαρξη και άρτια χρήση των πόρων του Δήμου. Γι αυτό το λόγο η διοίκηση πρέπει πρώτα από όλα να κάνει μια σοβαρή προσπάθεια να εκτιμήσει τις δυνατότητες του συστήματος. Το αποτέλεσμα αυτής της εκτίμησης θα είναι μια εικόνα του αριθμού των ανθρώπων και των ικανοτήτων της φύσης να ικανοποιήσει τις επιθυμίες και ανάγκες των. Η εκτίμηση θα προσφέρει επίσης μια καλή και αντικειμενική εικόνα των γνώσεων και δεξιοτήτων των ανθρώπων. Ήδη ο νέος Δήμαρχος Θεσσαλονίκης έχει ξεκινήσει μια τέτοια εκτίμηση.
«Την απόφασή του να αναθέσει σε ανεξάρτητο ιδιωτικό οίκο την πλήρη και αναλυτική απογραφή όλων των περιουσιακών στοιχείων του δήμου, κινητών και ακινήτων, καθώς και την ακριβή αποτύπωση των οικονομικών δεδομένων ανακοίνωσε ο Γιάννης Μπουτάρης στην πρώτη σύσκεψη της δημοτικής ομάδας του, η οποία έγινε μετά την ορκωμοσία. Ο νεοεκλεγείς δήμαρχος σύμφωνα με πληροφορίες είπε ότι «αυτό μας επιβάλλει το καθεστώς αδιαφάνειας που υπήρξε όλα τα προηγούμενα χρόνια στο δήμο. Πρέπει να γνωρίζουμε επακριβώς τι παραλαμβάνουμε, για να γνωρίζουμε ποιες είναι οι ακριβείς υποχρεώσεις μας και ποιες οι δυνατότητες που έχουμε ως δήμος». Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες η λύση της απογραφής κρίθηκε αναγκαία μετά και τις συναντήσεις που είχαν οι νέοι αντιδήμαρχοι με τους απερχόμενους, από τις οποίες προέκυψε ότι «ο βαθμός ενημέρωσης δεν ήταν ικανοποιητικός». Στις προθέσεις του κ. Μπουτάρη είναι η υπόθεση της απογραφής να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2011.» ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 26, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010.
Το ίδιο ισχύσει και για το κράτος. «Εγκύκλιος του υπουργού Εσωτερικών, Γ. Ραγκούση, με θέμα την αξιοποίηση του ανθρωπίνου δυναμικού στη Δημόσια Διοίκηση, απεστάλη σήμερα, σε φορείς του δημόσιου τομέα. Στόχος του Υπουργείου είναι η βέλτιστη αξιοποίηση του πολιτικού προσωπικού του δημοσίου, με βάση τα προσόντα του, λαμβάνοντας υπόψη την αδυναμία προσλήψεων, λόγω της κρίσιμης οικονομικής κατάστασης της χώρας. Έτσι, καλούνται όλα τα Υπουργεία, τα Ν.Π.Δ.Δ. και οι Ανεξάρτητες Αρχές, να προβούν σε αναλυτική καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, όσον αφορά τη στελέχωση των υπηρεσιών τους. Δηλαδή, σε καταγραφή των κλάδων και των ειδικοτήτων που παρουσιάζουν ελλείψεις σε προσωπικό, καθώς και των κλάδων και των ειδικοτήτων που απασχολούν προσωπικό, το οποίο δεν αξιοποιείται επαρκώς.» ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 26, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010.
Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι οι προηγούμενες διοικήσεις του δήμου ακολουθώντας την πεπατημένη: δεν έκαναν βέλτιστη χρήση των τριών πλευρών του Τριγώνου Ανάπτυξης. Η χρήση του παράγοντα ΓΗ: ΞΗΡΑ ακολούθησε την παραδοσιακή προσέγγιση που βλέπει τη γη ως μια αποθήκη μεταλλευμάτων, καλλιέργειας διαφόρων γεωργικών αγαθών και εκτροφής ζώων, και εκμετάλλευσης δασών για τη παραγωγή ξυλιάς. Ο παράγοντας ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ είχε τη ίδια προσέγγιση: χρησιμοποιήθηκε σχεδόν αποκλειστικά ως μια αποθήκη ψαριών. Με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας η εκμετάλλευση αυτών των δυο παραγόντων ακολούθησε μια μη διατηρήσιμη τροχιά. Η εντατική χρήση λιπασμάτων της σύγχρονης γεωργίας εξάντλησε την ικανότητα της γης να παράγει και μόλυνε τα ποτάμια και τη θάλασσα από τα διάφορα χημικά και φυτοκτόνα. Η ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση των δασών που οδήγησε στην ολοκληρωτική αποξήλωση ολόκληρων δασών μείωσε την ικανότητα των να λειτουργούν ως φυσικά εμπόδια στη ροή των βροχών με αποτέλεσμα τεράστιων καταστρεπτικών κατολισθήσεων.
Ο παράγοντας ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ είχε τη ίδια και χειρότερη τύχη. Η παραδοσιακή αντίληψη του έλληνα είναι ότι η θάλασσα είναι ένα δημόσιο αγαθό που ανήκει αποκλειστικά και μόνο σε όλους τους αλιείς. Η χρήση της θάλασσας ως μέσω ικανοποίησης του ζην των ψαράδων ακολούθησε την ίδια τροχιά με την γεωργία: η χρήση της τεχνολογίας επέτρεπε όλο και μεγαλύτερα ψαράδικα να ψαρεύουν σε όλο και μεγαλύτερα βάθη και να έχουν όλο και μεγαλύτερες σοδιές. Η χρήση της τεχνολογίας εξεύρεσης και παγίδευσης ψαριών οδήγησε στη εξάντληση της ικανότητας της θάλασσας να αναπαράγει. Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα ήταν το ίδιο με τη γεωργίας: μια θάλασσα με όλο και λιγότερα ψάρια και μολυσμένη από τα απόβλητα των καραβιών και των ψαράδων.
Η Νέα Προσέγγιση
Το νέο μοντέλο ανάπτυξης προσθέτει στους δυο παράγοντες της γης ένα νέο χαρακτηριστικό: εκτός από το να είναι πηγές ικανοποίησης των φυσικών αναγκών διατροφής του ανθρώπου η γη, ξηρά και θάλασσα, προσφέρει ένα μέσο ικανοποίησης των αναγκών του ανθρώπου που πηγάζουν από το γεγονός ότι ο σημερινός άνθρωπος είναι ο άνθρωπος της ΣΧΟΛΗΣ (Homo Ludens). Έχοντας ικανοποιήσει σχεδόν όλες τις φυσιολογικές του ανάγκες ο άνθρωπος του 21ου αιώνα έχει δημιουργήσει αισθητικές ανάγκες που αποσκοπούν στο να γεμίσουν τον όλο και αυξανόμενο ελεύθερο χρόνο που οι επιστημονικές και τεχνολογικές επιτεύξεις χαρίζουν στον άνθρωπο. Έτσι η επικοινωνία του σημερινού ανθρώπου με τη φύση (ξηρά και θάλασσα) έχει πάρει μια άλλη μορφή. Ο άνθρωπος βλέπει τη φύση όχι ως μια τεράστια αποθήκη υλικών αγαθών ή μια απύθμενη λεκάνη αποβλήτων αλλά ως ένα τόπο ατέρμονων ευκαιριών ψυχικής απόλαυσης και σωματικής εξάσκησης.
Η χρήση αυτών των προσόντων της φύσης ακολουθεί τους ίδιους κανόνες και νόμους που διέπει τις άυλες πηγές: η χρήση ενός ατόμου δεν στερεί την ικανότητα χρήσης εκ μέρους ενός άλλου. Ο νόμος της χρήσης των υλικών πηγών είναι αυτό που οι σύγχρονοι οικονομολόγοι ονομάζουν «το παιχνίδι του μηδενικού αποτελέσματος» όπου ό,τι έχω εγώ δεν μπορείς να έχεις εσύ. Τα δικά μου κέρδη μείον οι δικές σου απώλειες ίσον μηδέν. Η χρήση της φύσης ως μέσον ψυχικής ή οπτικής απόλαυσης και σωματικής εξάσκησης είναι ένα παιχνίδι «μη μηδενικού αποτελέσματος» όπου η απόλαυση του βουνού και της θάλασσας από μια ομάδα ανθρώπων δεν στερεί τη ευκαιρία απόλαυσης από μια άλλη ομάδα. Με άλλα λόγια σε αυτό το παιχνίδι «μη μηδενικού αποτελέσματος» όλοι κερδίζουν και κανείς δεν χάνει.
Τα Συγκριτικά Πλεονέκτημα της Ελλάδας και του Δήμου Αριστοτέλης
Ο Δήμος Αριστοτέλης είναι ένας μικρόκοσμος της Ελλάδας. Η Ελλάδα όπως όλος ο ανεπτυγμένος κόσμος ξεκίνησε το ταξίδι της ανάπτυξης ακολουθώντας το παραδοσιακό μοντέλο. Η χώρα αναπτύσσεται κατ αρχή ασχολούμενη με την πρωτογενή παραγωγή που είναι κυρίως η χρήση κατοικίδιων ζώων για διατροφή και στην βοήθεια στην γεωργία. Παράλληλα ένα σημαντικό ποσοστό των κατοίκων ασχολούνταν με την εκμετάλλευση δασών και της θάλασσας (Πρωτογενής Παραγωγή). Το επόμενο στάδιο ανάπτυξης είναι η βιομηχανική επεξεργασία της πρωτογενούς παραγωγής (Δευτερογενής Παραγωγή). Το τρίτο στάδιο ανάπτυξης είναι η αρχή της άυλης απασχόλησης (Τριτογενής Παραγωγή). Στο στάδιο αυτό ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων ασχολείται κυρίως με την ικανοποίηση των αναγκών των συνανθρώπων των. Η δεκαετίες 1960 και 1970 έφεραν μια διαφορετική απασχόληση στη ανθρωπότητα. Ενώ τα τρία πρώτα στάδια ανάπτυξης η εξέλιξη είχε κάποια λογική με τη σημασία ότι η επιτυχία του προηγούμενου σταδίου υπέβαλε τη γέννηση του επόμενου σταδίου το τεταρτογενές στάδιο «έπιασε την Ελλάδα στον ύπνο.»
Η ανατολή της Τεταρτογενούς Ανάπτυξης βρήκε τον περισσότεροι κόσμο απροετοίμαστο. Η τεχνολογία της πληροφορίας και των τηλεπικοινωνιών για τις πέντε πρώτες δεκαετίες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο ήταν το αποκλειστικό προνόμιο των Αμερικανών. Η Ευρώπη, και κατά ένα μεγαλύτερο βαθμό η Ελλάδα, δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα επιχειρησιακό περιβάλλον που θα επέτρεπε την δημιουργία επιχειρήσεων πληροφορίας και τηλεπικοινωνιών. Το μεγάλο παράδοξο είναι ότι κατά την διάρκεια αυτών δεκαετιών η Ελλάδα χρηματοδότησε την παιδεία χιλιάδων μαθηματικών, μηχανικών και άλλων επιστημόνων πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών.
Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΗΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑTΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΚΑΝΕΝΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ Ή ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ!
ΠΕΝΤΑΓΕΝΗΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
ΤΕΤΑΡΤΟΓΕΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
ΝΕΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΥΓΕΙΑ
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ
ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΓΕΩΡΓΙΑ, ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ
ΑΛIΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
1800 ΧΡΟΝΟΣ 2020
Γράφημα 4. Στάδια Ανάπτυξης και Εξέλιξης της Ανθρωπότητας
Το Γράφημα 4 παρουσιάζει τη εξέλιξη της ανάπτυξης. Τα πρώτα δυο στάδια (Γράφημα 4 α) δεν προσφέρουν κανένα συγκριτικό ή ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τη Ελλάδα. Η γη ως μέσο παραγωγής δημητριακών ή και κτηνοτροφίας έχει εξαντληθεί. Το ίδιο και με τη θάλασσα. Η έντονη αλιεία εξήντλησε τη ικανότητα αναπαραγωγής των ψαριών. Επιπλέον μεγαλύτερες χώρες που χρησιμοποιούν πιο σύγχρονη τεχνολογία γεωργίας, κτηνοτροφίας και αλιείας χτύπησαν τις τιμές σε τόσο χαμηλά επίπεδα που κάνουν ασύμφορη την προφορά των ελληνικών προϊόντων. Εκτός τούτου οι νέοι που έχουν τελειώσει το λύκειο ή ένα από τα πολυάριθμα ΑΕΙ και ΤΕΙ απαξιούν να ασχοληθούν με τη γεωργία και αλιεία. Η ελάχιστη εκμετάλλευση γης και θαλάσσης απασχολεί κυρίως αλλοδαπούς.
ΚΑΝΕΝΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ Ή ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ
ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΓΕΩΡΓΙΑ, ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ
ΑΛIΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
1800
Γράφημα 4 α. Το Παρελθόν
Το Γράφημα 4 β παρουσιάζει μια ελπίδα για το μέλλον της Ελλάδας. Η Ελλάδα σήμερα έχει ένα τεράστιο απόθεμα πτυχιούχων τεχνικών, επιστημονικών και ακαδημαϊκών σχολών. Έρευνες έχουν δείξει ότι η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από μέσο όρο της ΕΕ. [Καραλής, ]. Χιλιάδες αν όχι εκατομμύρια νέων έχουν ένα δίπλωμα ηλεκτρολόγου, υδραυλικού, μαραγκού, χτίστη, νοσηλευτή, καπετάνιου μικρών και μεγάλων πλοίων, προγραμματιστή, χειριστή, επισκευαστή, κομπιούτερ, και άλλων ηλεκτρονικών και τηλεπικοινωνιακών συσκευών από τα διάφορα σχολεία εκπαίδευσης ενηλίκων όπως ΚΕΚ. Εξίσου μεγάλος είναι ο αριθμός νέων με πτυχία τετραετούς φοίτησης σε ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ και με μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό και το εσωτερικό. Όλοι αυτοί οι νέοι είναι εξαιρετικοί υποψήφιοι «εργάτες γνώσης» που απαιτούν οι τρεις επόμενες βαθμίδες ανάπτυξης που απεικονίζονται στο Γράφημα 5 β.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ
ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ!
ΠΕΝΤΑΓΕΝΗΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
ΤΕΤΑΡΤΟΓΕΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
ΝΕΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΧΟΛΗΣ
ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΥΓΕΙΑ,
ΠΑΙΔΕΙΑ, ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
ΧΡΟΝΟΣ 2020
Γράφημα 4 β. Το Μέλλον
Τι είναι αυτό που εμποδίζει την χώρα να λάβει μέρος στις τρεις αυτές βαθμίδες ανάπτυξη; Η ύπαρξη των νέων που έχουν τουλάχιστον τις γνώσεις αφού είναι κάτοχοι των πτυχίων και πιθανόν έχουν ή μπορούν σχετικά γρήγορα να αποκτήσουν τις δεξιότητες που απαιτούν οι νέες απασχολήσεις είναι ένα από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας. Αναρωτιέται κανείς γιατί δεν μετατρέπονται αυτά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα; Ένα μέρος της απάντησης βρίσκεται στην νοοτροπία του έλληνα ο οποίος βλέπει την απόκτηση ενός πτυχίου ως το εισιτήριο εξασφάλισης μια θέσης στον δημόσιο τομέα. Η πλειονότητα των νέων απαιτούν από το κράτος να τους «αποκαταστήσει» άμα τη λήψη του πτυχίου. Επίσης το κράτος δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα περιβάλλον που θα παροτρύνει και θα ενθαρρύνει τους νέους να δοκιμάσουν τη τύχη στην αυτοαπασχόληση ή το «επιχειρείν.» Η γνώμη μας είναι ότι η προώθησης του επιχειρείν είναι η μόνη στρατηγική παροχής μιας σημαντικής απασχόλησης των νέων.
ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ
Ισχυριστήκαμε παραπάνω ότι για να αποδειχτεί ο Δήμος αντάξιος του ονόματός του Αριστοτέλη παίρνουμε ως δεδομένο τα διδάγματα του και αυτά του δασκάλου του Πλάτωνα. Ο Πλάτων μας λέει ότι «Η ένδεια, η έλλειψη αυτάρκειας του ατόμου, είναι βασική προϋπόθεση της ιδρύσεως της πόλεως.» Ο Αριστοτέλης μας λέει ότι « η δ αυτάρκεια τέλος βέλτιστον.» Επίσης παραδεχόμαστε και τη γνώμη του για το ρόλο που θα πρέπει να παίξει η πολιτεία. Ο σκοπός της πολιτικής είναι σύμφωνα με τον Αριστοτέλη «να καθορίσει το ρυθμό του κοινού πολιτικού βίου μέσα σε τέτοια πλαίσια τα οποία θα κάνουν δυνατό ν’ αποκτήσει ο άνθρωπος που ζει στην πολιτεία τη «σύμμετρη προς φύση του ευδαιμονία.» Κατά τον Αριστοτέλη η άρθρωση της πολιτείας έχει ως σκοπό τη εξασφάλιση του «ζην,» το οποίο προϋποθέτει το μη αυτάρκες του ατόμου. Όταν όμως επιτευχθεί αυτό, τότε θέτει ως σκοπό το «ευ ζην.» Για τον Αριστοτέλη αυτάρκεια είναι η ταυτόχρονη ικανοποίηση του «ζην» και του «ευ ζην.» Η αυτάρκεια αποτελεί τη αναγκαία και ικανή συνθήκη για τον ευδαίμονα βίο των πολιτών Το ύψιστο αγαθόν, το οποίο επιδιώκουν οι άνθρωποι είναι η ευδαιμονία (επιτυχία στη ζωή μας).
Το γράφημα 5 προσομοιάζει τη εξέλιξη του ανθρώπου ως μια σκάλα. Η βάση της σκάλας είναι η προϋπόθεση ότι οτιδήποτε επιχειρεί ο άνθρωπος θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό. Ο Αριστοτέλης είναι γνωστός ως ένας αν όχι ο μοναδικός φιλόσοφος που ανήκει στη σχολή των τελεολογικών. Αυτό φαίνεται από τη μελέτη των τεσσάρων αιτιών του Αριστοτέλη και συνοψίζεται εδώ με το πεδίο « η δ αυτάρκεια τέλος βέλτιστον.»
ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΒΗΜΑ Α: ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Πιο πάνω παρουσιάσαμε το Δήμο Αριστοτέλης ως ένα ανοιχτό-δυναμικό-ζωντανό σύστημα και το παρομοιάσαμε με ένα ισοσκελές τρίγωνο του οποίου η μια πλευρά Α αντιπροσωπεύει τη ΓΗ: ΞΗΡΑ, η άλλη πλευρά Β τη ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ και η βάση Γ τον ΑΝΘΡΩΠΟ. Το πρώτο βήμα σε κάθε προσπάθεια προγραμματισμού είναι να πάρει ο δήμος μια ιδέα σχετικά με τις ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ και ΠΟΙΟΤΗΤΕΣ αυτών των τριών πλευρών του τριγώνου. Κάθε οντότητα έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που εκφράζονται σε αριθμούς σχετικά εύκολα. Μερικά άλλα χαρακτηριστικά πρέπει να εκτιμηθούν από ανθρώπους ή οργανισμούς που έχουν εξειδικευτεί σε τέτοιες ενέργειες. Το έργο εκτίμησης και καταμέτρησης των τριών πλευρών του τριγώνου είναι δύσκολο αλλά αναγκαίο. Εδώ προσφέρουμε μερικές προτάσεις υπό μορφή πινάκων.
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΟΣ ΓΗ: ΞΗΡΑ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΔΑΣΗ ΑΛΛΑ
ΙΕΡΙΣΣΟΣ
ΑΡΝΑΙΑ
Μ. ΠΑΝΑΓΙΑ
ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ
ΝΕΟΧΩΡΙ
ΚΤΛ
ΣΥΝΟΛΟ
Πίνακας 1. Ο Παράγοντας ΓΗ: ΞΗΡΑ
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΚΑ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΨΑΡΙΩΝ ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΜΑΡΙΝΕΣ
ΙΕΡΙΣΣΟΣ
ΒΑΡΒΑΡΑ
ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ
ΣΤΡΑΤΩΝΙ
ΠΙΡΓΑΔΙΚΙΑ
ΝΕΑ ΡΟΔΑ
ΚΤΛ
ΣΥΝΟΛΟ
Πίνακας 2. Ο Παράγοντας ΓΗ: ΘΑΛΑΣΣΑ
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΗΛΙΚΙΑ ΜΟΡΦΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΙΕΡΙΣΣΟΣ
ΑΡΝΑΙΑ
…..
ΣΥΝΟΛΟ
Πίνακας 3. Οι Ανθρώπινοι Πόροι (Ο Άνθρωπος)
Όλοι αυτοί οι πίνακες θα είναι του τύπου Εξελ για να είναι δυνατή η μεγαλύτερη περιεκτικότητα και η γραφική παράσταση. Φυσικά όλα σχεδόν αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στις διάφορες στατιστικές υπηρεσίες του νομού και γενικά του κράτους. Η βασική ιδέα του τρόπου που παρουσιάζουμε εδώ το τρίγωνο είναι να μπορέσει να δει ο ενδιαφερόμενος τις σχέσεις μεταξύ των τριών παραγόντων. Με μια γρήγορη ματιά θα μπορέσει ο Δήμαρχος να «δει» τι προβλήματα έχει ο Δήμος. Για παράδειγμα αν δει ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ΝΕΩΝ μεταξύ 20 και 30 ετών έχουν διπλώματα ηλεκτρολόγων ή μηχανικών και είναι άνεργοι τότε το μήνυμα που θα πρέπει να πάρει ο Δήμος είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να βρουν μια απασχόληση. Με άλλα λόγια τα «νούμερα» που δεν λένε ψέματα θα υποδείξουν στον Δήμο ποιες προτεραιότητες θα πρέπει να επιλέξει η διοίκηση.
ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΙΡΟΙ
Παραπάνω περιγράψαμε τη νέα προσέγγιση ανάπτυξης. Υποστηρίξαμε ότι η παραδοσιακή προσέγγιση ανάπτυξης μέσω δημιουργίας μεγάλων ιδιωτικών ή δημοσίων επιχειρήσεων δεν ενδείκνυται πλέον. Πολλοί είναι οι λόγοι για την μη αποτελεσματικότητα της παραδοσιακής προσέγγισης ανάπτυξης. Το φαινόμενο «παγκοσμιοποίηση» είναι το επίκεντρο των σεισμών που επέφερε η ανατολή του 21ου αιώνα το τσουνάμι αλλαγών. Το άνοιγμα των εθνικών συνόρων που ακολούθησε τη ένταξη της Ελλάδας στην ΕΕ και η ντε φάκτο κατάργηση των συνόρων που επέφερε η τεχνολογία πληροφοριών και τηλεπικοινωνιών έβγαλε στη φόρα πολλά προβλήματα που οι εκάστοτε κυβερνήσεις της Ελλάδας έκρυβαν κάτω από τους τάπητες της λεγόμενης «κοινωνικής παροχής με δανικά χρήματα.» Ο ιδιωτικός φορέας που έτυχε ιδιαιτέρας μεταχείρισης μέσω πριμοδοτήσεων και άλλων φορολογικών απαλλαγών δοκίμασε τα πρώτα χτυπήματα. Δραστηριότητες που παραδοσιακά τύγχαναν προνομιακής μεταχείρισης λόγω του ότι απασχολούσαν ένα μεγάλο αριθμό εργαζομένων αποδείχτηκαν ασύμφορες. Προϊόντα και υπηρεσίες που προφυλαγόταν από τον «ξένο» ανταγωνισμό παραγκωνίστηκαν από παρόμοια που προέρχονταν από χώρες με χαμηλότερο κόστος και πολλάκις καλύτερη ποιότητα.
Παράλληλα με αυτήν την έκθεση των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών στον εξωτερικό ανταγωνισμό η ελευθερία του ατόμου να έχει πρόσβαση σε πηγές γνώσης σε όλη την υφήλιο μέσω του διαδικτύου ενδυνάμωσε τον νέο. Αυτή η ενδυνάμωση ενισχύθηκε περαιτέρω και από την πολιτεία που δημιούργησε εκατοντάδες σχολές εκπαίδευσης ενηλίκων που αποσκοπούσε «στην προσωπική ολοκλήρωση, τη ιδιότητα του ενεργού πολίτη, την κοινωνική ένταξη και τη απασχολησιμότητα». (Βεργίδης, Καραλής και Κουλαουζίδης, Έκθεση για τη Δια Βίου Μάθηση στη Ελλάδα: Υπάρχουσα Κατάσταση και Προτάσεις Μετασχηματισμού, Αθήνα Μάιος 2010). Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα αυτής της «ανισόρροπης» ανάπτυξης της Ελλάδας ήταν η παραγωγή πολλών «δυνητικών» και η συρρίκνωση πολλών «πραγματικών» εργατικών θέσεων του ιδιωτικού τομέα: συνεπώς το κράτος αναδύεται ως ο μοναδικός σωτήρας, ως ο τελικός διαθέσιμος εργοδότης ! Έτσι ξεχείλισε ο δημόσιος τομέας από «συμβασιακούς, στάζι, κτλ.»
Η μοναδική Λύση
Έχω ένα ποίημα που δείχνω στους μαθητές μου μεγάλους και μικρούς. Το ποίημα παρουσιάζει μια φωλιά με μια μάνα και μερικά πουλάκια. Η μάνα προσπαθεί να πείσει τα πουλάκια να εγκαταλείψουν τη φωλιά. Τα πουλάκια αρνούνται με τη διαμαρτυρία «…μα θα πέσουμε και θα σκοτωθούμε.» Μετά από πολλές προσπάθειες τελικά η μάνα απηύδησε και τα έσπρωξε. Και ρωτούσα τους μαθητές «…και τι νομίζετε ότι έγινε;» Η πλειονότητα των απαντήσεων είναι σχεδόν πάντα η ίδια σε κάθε χώρα αλλά ιδιαίτερα στην Ελλάδα «Τα πουλάκια σκοτώθηκαν.» Οι μαθητές μένουν κατάπληκτοι όταν αποκαλύπτω την τελευταία γραμμή του ποιήματος που λέει «…και πέταξαν!»
Καιρός είναι λοιπόν όλοι αυτοί οι νέοι με τα πτυχία αντί να περιμένουν να «τακτοποιηθούν και να κατοχυρωθούν από το κράτος» να «πετάξουν.» Η πολιτεία τους έδωσε όλα τα προσόντα που χρειάζονται να ξεκινήσουν μια εργασία που θα τους δώσει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τα δικά τους φτερά. Χώρες πολύ πιο ανεπτυγμένες από τη Ελλάδα ακολούθησαν αυτό ακριβώς το δρόμο. Η Φιλανδία για παράδειγμα όταν διαπίστωσε ότι η εταιρεία ΝΟΚΙΑ που έκανε τη χώρα πασίγνωστη ως η χώρα υψηλής τεχνολογίας στην κινητή τηλεφωνία έχανε ανταγωνιστικότητα στις εταιρείες της Ασίας, Apple, Google, και άλλες σύγχρονες εταιρείες υιοθέτησε ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης: startups! Καθόσον ο γίγαντας της κινητής τεχνολογίας και ο πρωταγωνιστής της χώρας χαροπαλεύει η Φιλανδία ψάχνει για λύση στις νεοσυσταθέντες μικρές επιχειρήσεις όπως η Rovio Mobile μια επιχείρηση που λανσάρει στη αγορά ένα καινούργιο ηλεκτρονικό παιχνίδι τα Εξαγριωμένα Πουλιά (Angry Birds).
Όπως το περιγράφει το περιοδικό Business Week/Bloomberg «Το παιχνίδι παρουσιάζει χοίρους που κλέβουν αυγά κάτω από την επίθεση από τα οργισμένα πουλιά. Αυτό το παιχνίδι μπορεί να μην φαίνεται ότι θα στηρίξει το οικονομικό μέλλον μιας χώρας, αλλά διαδραματίζει έναν μεγάλο ρόλο στα σχέδια της Φιλανδίας. Καθόσον το εθνικό αστέρι τεχνολογίας Νόκια αρχίζει να εξασθενίζει, η κυβέρνηση ελπίζει η μελλοντική ευημερία της θα φωτιστεί από τις επιχειρήσεις όπως Rovio Mobile, ο κατασκευαστής ενός έξυπνου τηλεφωνικού παιχνιδιού τα Εξαγριωμένα Πουλιά. Το παιχνίδι έχει κατεβαστεί (downloaded) περισσότερες από 36 εκατομμύριο φορές για τουλάχιστον $1την κάθε φορά.» [After Nokia, Can Angry Birds Propel Finland? As the handset giant and national champ flags, Finland looks to startups like Rovio Mobile for growth, By Diana ben-Aaron, Business Week Bloomberg, Dec. 2, 2010.] Για να βοηθήσει η κυβέρνηση ωθεί την υποστήριξη για τους νέους καινοτόμους. Η εθνική ερευνητική χρηματοδοτική οργάνωση, Tekes, διπλασίασε τη χρηματοδότηση για τις νέες επιχειρήσεις €30 εκατομμύριο ετησίως μέχρι 2014. Άλλα προγράμματα παρέχουν πρόσθετα €30 εκατομμύριο για να υποστηρίξουν τα ξεκινήματα.
Το παράδειγμα της Φιλανδίας επαναλαμβάνεται σε πολλές άλλες χώρες ιδιαίτερα στις λεγόμενες αναδυόμενες ή αναπτυσσόμενες χώρες. Πολλοί είναι οι λόγοι αυτής της προτίμησης της ανάπτυξης μέσω μικρών νεοσύστατων (Start-ups) επιχειρήσεων. Καταρχάς τα απαιτούμενα κεφάλαια εκκίνησης των είναι μικρά. Οι ιδρυτές των είναι νέοι «πεινασμένοι» για αρχική αναγνώριση και τελικά οικονομικά οφέλη και απίστευτο πλούτο. Τελικά αυτού του είδους επιχειρήσεις έχουν αποδειχτεί δημιουργοί βιώσιμων θέσεων εργασίας μεγάλης διάρκειας. Μια μελέτη της Ewing Marion Kauffman Foundation με τον τίτλο After Inception: How Enduring is Job Creation by Startups? βρήκε ότι η παραδοσιακή γνώμη για τις νέες επιχειρήσεις ότι οι εργατικές θέσεις που δημιουργούν οι νέες επιχειρήσει εξατμίζονται μετά από μερικά χρόνια λόγω της εξόδου των από τη αγορά δεν ευσταθεί. Η ανάλυση νέων επιχειρήσεων μεταξύ 1977 και 2000 κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:
• Οι ομάδες των εταιριών που αρχίζουν κάθε έτος διατηρούν, κατά μέσον όρο, 80 τοις εκατό της αρχικής συνολικής απασχόλησής όταν φτάσουν στην ηλικία πέντε ετών.
• Οι παλαιότερες ομάδες εταιριών έχουν όλο και περισσότερο υψηλότερα ποσοστά διατήρησης απασχόλησης κατά την διάρκεια των πέντε ετών, αλλά αυτά τα ποσοστά δεν είναι ουσιαστικά υψηλότερα από εκείνα των νέων ομάδων.
• Οι ομάδες που αρχίζουν κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης μισθώνουν λιγότερους ανθρώπους στα αρχικά έτη μετά από τη γέννησή τους, αλλά σύντομα πιάνουν τα ίδια επίπεδα απασχόλησης στην ηλικία πέντε ετών.
After Inception: How Enduring is Job Creation by Startups?)
Michael Horrell and Robert Litan, Ewing Marion Kauffman Foundation
Το πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα αυτής της στροφής προς το μικρό και το νέο είναι ο γίγαντας της ΕΕ Γερμανία που αντίθετα με όλες τις φήμες του βιομηχανικού κολοσσού η πραγματική της δύναμη είναι η λεγόμενη Mittelstand οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις η πλειονότητα των οποίων απασχολούν λιγότερο από 5 άτομα.
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
Ξεκινήσαμε τη Ιθάκη μας, το ταξίδι αναζήτησης ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης του ατόμου και του τόπου, με μια αναδρομή στους αρχαίους υμών προγόνους και τη σοφία τους. Ανακαλύψαμε ότι αυτοί ήταν πράγματι σοφοί άνθρωποι καθότι ασχολήθηκαν με θέματα που είναι σχετικά και ουσιώδη ακόμη και σήμερα όπως «τη σύμμετρη προς φύση του ευδαιμονία.» Στο δρόμο μας συναντήσαμε το μεγάλο τσουνάμι παγκοσμιοποίηση που ταρακούνησε το κατεστημένο και ταυτόχρονα ενδυνάμωσε το άτομο δίνοντάς το την ευκαιρία να δικτυωθεί με τα «σινάφια», ομοϊδεάτες, ανά την υφήλιο. Ιδιωτικές κερδοσκοπικές εταιρείες και το πανίσχυρο κράτος με τις εκατοντάδες ΔΕΚΟ πιαστήκαν απροετοίμαστοι. Κάθε προαγγελία δημιουργίας νέων εργατικών θέσεων μέσω των μεγαλόπνοων αναπτυξιακών νόμων ακολουθείτε από απογοητευτικές διαπιστώσεις επιστροφής στο σημείο μηδέν.
Η δική μας προσέγγιση τοποθετεί το βάρος ανάπτυξης στους ώμους των νέων. Οι άφθονοι νέοι με τις γνώσεις που έχουν αποκομίσει με δημόσιες χρηματοδοτήσεις αποτελούν το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας. Άφθονοι πόροι που δεν χρησιμοποιούνται παραγωγικά όχι μόνο δεν γίνονται ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα αλλά αποτελούν ένα αβάσταχτο βάρος για τη πολιτεία. Η Ελλάδα πρέπει να στρέψει την αναπτυξιακή της πολιτική προς την βοήθεια μικρών, ατομικών ή και συνεργατικών επιχειρήσεων της Τεταρτογενούς και Πενταγενούς βαθμίδας ανάπτυξης. Ιδιαίτερα λόγω της γεωγραφικής θέσεως έχοντας χιλιάδες ηλιόλουστες και καθαρούς κόλπους και παραλίες οι νέοι επιχειρηματίες θα μπορούσαν να αρχίσουν χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις με αντικείμενο την ικανοποίηση των αναγκών των οικονομικά άνετων βορείων οι οποίοι ψάχνουν για ευκαιρίες να «γεμίσουν» τον άφθονο ελεύθερο χρόνο τους.
Τελικά ο Δήμος Αριστοτέλης με τις άφθονες παραλίες του και τα παρθένα δάση του Χωλομόντα, του Κάκαβου, της Βαρβάρας και του Αγίου Όρους θα μπορούσε να γίνει το εκκολαπτήριο εκατοντάδων μικροεπιχειρήσεων που θα απασχολούν χιλιάδες νέους που σήμερα μαραζώνουν στις καφετέριες και στα ιντερνέτ μπαράκια.
Δευτέρα, 27 Δεκεμβρίου 2010
Σημειώσεις
[Χρήστος Π. Μπαλόγλου, Η Οικονομική Σκέψη των Αρχαίων Ελλήνων, σελ. 271.]
[σελ. 274-275].
Δια Βίου Μάθηση και Πιστοποίηση, Επιμέλεια Θανάσης Καραλής, Αθήνα 2010
Έκθεση Για Τη Δια Βίου Μάθηση στη Ελλάδα: Υπάρχουσα Κατάσταση και Προτάσεις Μετασχηματισμού, Βεργίδης, Καραλής, και Κουλα
Monday, November 8, 2010
GREEK ELECTIONS 2010
Τετάρτη, 3 Νοεμβρίου 2010
Τα Ίδια Παντελάκη μου…
Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα έχει γίνει πλέον ανυπόφορη. Οι πολιτικοί ηγέτες, ιδιαίτερα οι ηγέτες των δυο μεγάλων κομμάτων, το έχουν παραξηλώσει. Αντί να προσπαθήσουν να βρουν έναν τρόπο αξιοπρεπούς συνεργασίας που θα οδηγήσει τη χώρα σε ένα μονοπάτι, όσο δύσκολο και ανηφορικό να είναι, μιας σχετικής ανάκαμψης της οικονομίας ξοδεύουν το χρόνο τους και τα δυσεύρετα χρήματα του κοσμάκη σε πολυέξοδα ταξίδια και γεύματα όπου του δίνεται η ευκαιρία να «ροκανίζουν τα ροκανίδια» και να μπλέκονται σε ατέρμονες κοκορομαχίες. Η τραγική κωμωδία έχει φτάσει στο ζενίθ με τις δηλώσεις του κυρίου Πρωθυπουργού ότι εάν δεν έχουν οι δημοτικές εκλογές τα ποθητά αποτελέσματα τότε λέει σχετικά με την προκήρυξη εθνικών εκλογών «Δεν μπλοφάρω, δεν δραπετεύω από τα προβλήματα, δεν υπολογίζω την υστεροφημία μπροστά στις επιτακτικές ανάγκες και το μέγεθος των προκλήσεων».
Κάτι πολύ στραβό συμβαίνει στην Ελλάδα. Ή στραβή είναι η θάλασσα ή στραβά αρμενίζουμε, κύριε Πρωθυπουργέ. Ποιες προκλήσεις εννοείται; Είναι πράγματι πρόκληση το αν οι πολίτες δεν επιλέξουν τους υποψηφίους δημάρχους και περιφερειάρχες που προτείνει το κυβερνόν κόμμα; Γιατί είναι απαραίτητο να έχει ο κύριος πρωθυπουργός τους δήμους και τις περιφέρειες με το μέρος του; Δεν του φτάνει η καταπληκτική πλειοψηφία που έχει στην βουλή; Γιατί αυτή η λαιμαργία; Αναρωτιέμαι γιατί άραγε να λέγονται οι δήμοι τοπική «αυτοδιοίκηση;» Άλλες είναι οι επιτακτικές ανάγκες κύριε πρωθυπουργέ. Δεν λέγονται δήμοι και περιφέρειες. Λέγονται δημοσιονομικό έλλειμμα, δημόσιο χρέος, δάνεια, ομόλογα, επιτόκια, σπρέντς, με μια λέξη μάρκετς. Δεν μιλάμε φυσικά για τις πραγματικά μεγάλες προκλήσεις: συρρίκνωση της οικονομίας, πληθωρισμός, ανεργία και απουσία θετικής προοπτικής για τον Έλληνα πολίτη. Η συμβουλή για τον κύριο πρωθυπουργό είναι η ίδια που έδωσε ο James Carville στον υποψήφιο Bill Clinton, «It’s the Economy, stupid!»
Δυστυχώς τα παραπάνω είναι «ψηλά γράμματα» για τους ευνοούμενος κατοίκους του Άστυ. Οι εκατοντάδες βουλευτές, δεκάδες υπουργοί και χιλιάδες πρόεδροι, αντιπρόεδροι και διευθυντάδες των λεγόμενων ΔΕΚΟ δεν έχουν κανένα πρόβλημα. Είναι όπως έλεγε η μακαρίτισσα η μάνα μου «κάτ από τσ τριανταμία.» Οι εξαψήφιοι, κατά ένα μεγάλο μέρος αφορολόγητοι, μισθοί τους καταθέτονται στην τράπεζα «βρέξ χιονίσ.»
Όλα αυτά είναι φυσικά γνωστά. Εκείνο που εκπλήσσει τον εξ αποστάσεως παρατηρητή της πολιτικής κατάστασης της Ελλάδας είναι η έλλειψη σοβαρότητας των πολιτικών ηγετών και η αδυναμία τους να μάθουν από τα παθήματά τους. Το μεγάλο σφάλμα του νεοεκλεγέντος πρωθυπουργού ήταν η ανυπομονησία του να δείξει στον κόσμο ότι αυτός θα είναι καλύτερος από τους άλλους που νίκησε στις εκλογές. Οι άλλοι ήταν ψεύτες και απατεώνες καθόσον έκρυβαν την πραγματική κατάσταση των δημοσιονομικών μεγεθών όπως το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού και το μέγεθος του εθνικού χρέους. Καλά οι έλληνες μπορεί να το έχαψαν αλλά υπάρχουν και άλλοι πιο πεπειραμένοι που ζουν από τις κουταμάρες των πολιτικών. Οι Soros, Paulson και οι συνάδελφοι του κερδοσκόποι έχουν πλουτίσει ποντάροντας στο ότι οι κυβερνήσεις είναι ανίκανες να πάρουν σωστές αποφάσεις ή και να εκτελέσουν σωστά τις τυχόν σωστές. Εκτός τούτου οι «ξένοι» είναι καλύτεροι γνώστες της ελληνικής ιστορίας από εμάς. Είναι για παράδειγμα γνώστες του Παράδοξου του Επιμενίδη. Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται (οι Κρήτες είναι πάντα ψεύτες). Κατά τον 19ο αιώνα διατυπώθηκε με βάση τη φράση του αυτή ότι οι Κρήτες είναι ψεύτες το εξής λογικό παράδοξο, γνωστό και ως παράδοξο του Επιμενίδη:
• Ο Επιμενίδης λέει ότι όλοι οι Κρήτες είναι ψεύτες
• Ο Επιμενίδης είναι Κρητικός
• Άρα ο Επιμενίδης λέει ψέματα
• Άρα οι Κρήτες λένε την αλήθεια
• Άρα και ο Επιμενίδης λέει την αλήθεια
• Άρα οι Κρήτες είναι ψεύτες κ.ο.κ.
Έτσι σκέφτηκε και η παγκόσμια χρηματοπιστωτική αγορά όταν άκουσε τον κύριο έλληνα Παπανδρέου πριν ένα χρόνο να διατυμπανίζει συνεχώς στα ΜΜΕ ότι οι προηγούμενοί του έλληνες ήταν ψεύτες! Αναρωτήθηκαν λοιπόν οι κερδοσκόποι «Πιστεύεις κάποιον που λέει ότι όλοι οι συμπατριώτες του είναι ψεύτες;» Δεν χρειάστηκε πολύ σκέψη να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι εδώ πρόκειται για τα παραδοσιακά «κορόιδα» που κατά το ρητό της Wall Street γεννιούνται κάθε μέρα. [A Sucker is born every day] Οι συνέπειες αυτής της απερίσκεπτης συμπεριφοράς του να απομονώνεις το μυαλό για να έχει ανεξέλεγκτη ελευθερία το στόμα είναι γνωστές. Η διαφορά μεταξύ το τι πληρώνουν οι καλοί πελάτες και τι πληρώνουν οι αφελείς έφτασε στο ζενίθ. Οι κερδοσκόποι των χωρών χαμηλού κινδύνου, όπως η Γερμανία και η Αμερική, δανειζόταν χρήματα με ένα επιτόκιο 3%, το λεγόμενο risk free rate και δάνειζαν στην υψηλού ρίσκου Ελλάδα με 8-10 %. Ιδού το περιβόητο Σπρέντ των 500 με 800 βασικές μονάδες. Το μάθημα που έμαθε ο κύριος πρωθυπουργός; όπως λέει και ο τραγουδιστής «Και σχόλια μηδέν.»!
Τώρα άνοιξε πάλι το κουτάκι του οι κύριος πρωθυπουργός. Φοβερίζει ότι αν την 7η Νοεμβρίου ημέρα Κυριακή το βράδυ οι δημοτικές εκλογές δεν παν με το μέρος του θα προκηρύξει εκλογές ή θα αναβάλει το δεύτερο γύρο. Όχι κύριε πρωθυπουργέ κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παίζει με το λαό. Ζούμε σήμερα στη Εποχή της Αβεβαιότητας. Ναι αβεβαιότητα με άλφα κεφαλαίο. Αβεβαιότητα είναι η ανικανότητα του ανθρώπου να κάνει μια δήλωση σχετικά με το τι θα γίνει ένα λεπτό από τώρα και να βγει αυτή η δήλωση σωστή. Για αυτό το λόγο κύριε πρωθυπουργέ θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί τι λέμε. Ιδιαίτερα ο οποιοσδήποτε έχει όλο τον κόσμο ως ακροατήριο.
Ξέχασε λοιπόν τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών. Κατά πάσα πιθανότητα λίγοι θα κάνουν τον κόπο να ψηφίσουν. Συγκεντρώσου στο πρώτου σου καθήκον: ελαχιστοποίηση της αβεβαιότητας. Μην ρίχνεις λάδι στη φωτιά της διεθνούς χρηματοπιστωτικής αγοράς. Δείξε σταθερότητα της πολιτικής σου και πάνω απ’όλα ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ!
Τα Ίδια Παντελάκη μου…
Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα έχει γίνει πλέον ανυπόφορη. Οι πολιτικοί ηγέτες, ιδιαίτερα οι ηγέτες των δυο μεγάλων κομμάτων, το έχουν παραξηλώσει. Αντί να προσπαθήσουν να βρουν έναν τρόπο αξιοπρεπούς συνεργασίας που θα οδηγήσει τη χώρα σε ένα μονοπάτι, όσο δύσκολο και ανηφορικό να είναι, μιας σχετικής ανάκαμψης της οικονομίας ξοδεύουν το χρόνο τους και τα δυσεύρετα χρήματα του κοσμάκη σε πολυέξοδα ταξίδια και γεύματα όπου του δίνεται η ευκαιρία να «ροκανίζουν τα ροκανίδια» και να μπλέκονται σε ατέρμονες κοκορομαχίες. Η τραγική κωμωδία έχει φτάσει στο ζενίθ με τις δηλώσεις του κυρίου Πρωθυπουργού ότι εάν δεν έχουν οι δημοτικές εκλογές τα ποθητά αποτελέσματα τότε λέει σχετικά με την προκήρυξη εθνικών εκλογών «Δεν μπλοφάρω, δεν δραπετεύω από τα προβλήματα, δεν υπολογίζω την υστεροφημία μπροστά στις επιτακτικές ανάγκες και το μέγεθος των προκλήσεων».
Κάτι πολύ στραβό συμβαίνει στην Ελλάδα. Ή στραβή είναι η θάλασσα ή στραβά αρμενίζουμε, κύριε Πρωθυπουργέ. Ποιες προκλήσεις εννοείται; Είναι πράγματι πρόκληση το αν οι πολίτες δεν επιλέξουν τους υποψηφίους δημάρχους και περιφερειάρχες που προτείνει το κυβερνόν κόμμα; Γιατί είναι απαραίτητο να έχει ο κύριος πρωθυπουργός τους δήμους και τις περιφέρειες με το μέρος του; Δεν του φτάνει η καταπληκτική πλειοψηφία που έχει στην βουλή; Γιατί αυτή η λαιμαργία; Αναρωτιέμαι γιατί άραγε να λέγονται οι δήμοι τοπική «αυτοδιοίκηση;» Άλλες είναι οι επιτακτικές ανάγκες κύριε πρωθυπουργέ. Δεν λέγονται δήμοι και περιφέρειες. Λέγονται δημοσιονομικό έλλειμμα, δημόσιο χρέος, δάνεια, ομόλογα, επιτόκια, σπρέντς, με μια λέξη μάρκετς. Δεν μιλάμε φυσικά για τις πραγματικά μεγάλες προκλήσεις: συρρίκνωση της οικονομίας, πληθωρισμός, ανεργία και απουσία θετικής προοπτικής για τον Έλληνα πολίτη. Η συμβουλή για τον κύριο πρωθυπουργό είναι η ίδια που έδωσε ο James Carville στον υποψήφιο Bill Clinton, «It’s the Economy, stupid!»
Δυστυχώς τα παραπάνω είναι «ψηλά γράμματα» για τους ευνοούμενος κατοίκους του Άστυ. Οι εκατοντάδες βουλευτές, δεκάδες υπουργοί και χιλιάδες πρόεδροι, αντιπρόεδροι και διευθυντάδες των λεγόμενων ΔΕΚΟ δεν έχουν κανένα πρόβλημα. Είναι όπως έλεγε η μακαρίτισσα η μάνα μου «κάτ από τσ τριανταμία.» Οι εξαψήφιοι, κατά ένα μεγάλο μέρος αφορολόγητοι, μισθοί τους καταθέτονται στην τράπεζα «βρέξ χιονίσ.»
Όλα αυτά είναι φυσικά γνωστά. Εκείνο που εκπλήσσει τον εξ αποστάσεως παρατηρητή της πολιτικής κατάστασης της Ελλάδας είναι η έλλειψη σοβαρότητας των πολιτικών ηγετών και η αδυναμία τους να μάθουν από τα παθήματά τους. Το μεγάλο σφάλμα του νεοεκλεγέντος πρωθυπουργού ήταν η ανυπομονησία του να δείξει στον κόσμο ότι αυτός θα είναι καλύτερος από τους άλλους που νίκησε στις εκλογές. Οι άλλοι ήταν ψεύτες και απατεώνες καθόσον έκρυβαν την πραγματική κατάσταση των δημοσιονομικών μεγεθών όπως το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού και το μέγεθος του εθνικού χρέους. Καλά οι έλληνες μπορεί να το έχαψαν αλλά υπάρχουν και άλλοι πιο πεπειραμένοι που ζουν από τις κουταμάρες των πολιτικών. Οι Soros, Paulson και οι συνάδελφοι του κερδοσκόποι έχουν πλουτίσει ποντάροντας στο ότι οι κυβερνήσεις είναι ανίκανες να πάρουν σωστές αποφάσεις ή και να εκτελέσουν σωστά τις τυχόν σωστές. Εκτός τούτου οι «ξένοι» είναι καλύτεροι γνώστες της ελληνικής ιστορίας από εμάς. Είναι για παράδειγμα γνώστες του Παράδοξου του Επιμενίδη. Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται (οι Κρήτες είναι πάντα ψεύτες). Κατά τον 19ο αιώνα διατυπώθηκε με βάση τη φράση του αυτή ότι οι Κρήτες είναι ψεύτες το εξής λογικό παράδοξο, γνωστό και ως παράδοξο του Επιμενίδη:
• Ο Επιμενίδης λέει ότι όλοι οι Κρήτες είναι ψεύτες
• Ο Επιμενίδης είναι Κρητικός
• Άρα ο Επιμενίδης λέει ψέματα
• Άρα οι Κρήτες λένε την αλήθεια
• Άρα και ο Επιμενίδης λέει την αλήθεια
• Άρα οι Κρήτες είναι ψεύτες κ.ο.κ.
Έτσι σκέφτηκε και η παγκόσμια χρηματοπιστωτική αγορά όταν άκουσε τον κύριο έλληνα Παπανδρέου πριν ένα χρόνο να διατυμπανίζει συνεχώς στα ΜΜΕ ότι οι προηγούμενοί του έλληνες ήταν ψεύτες! Αναρωτήθηκαν λοιπόν οι κερδοσκόποι «Πιστεύεις κάποιον που λέει ότι όλοι οι συμπατριώτες του είναι ψεύτες;» Δεν χρειάστηκε πολύ σκέψη να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι εδώ πρόκειται για τα παραδοσιακά «κορόιδα» που κατά το ρητό της Wall Street γεννιούνται κάθε μέρα. [A Sucker is born every day] Οι συνέπειες αυτής της απερίσκεπτης συμπεριφοράς του να απομονώνεις το μυαλό για να έχει ανεξέλεγκτη ελευθερία το στόμα είναι γνωστές. Η διαφορά μεταξύ το τι πληρώνουν οι καλοί πελάτες και τι πληρώνουν οι αφελείς έφτασε στο ζενίθ. Οι κερδοσκόποι των χωρών χαμηλού κινδύνου, όπως η Γερμανία και η Αμερική, δανειζόταν χρήματα με ένα επιτόκιο 3%, το λεγόμενο risk free rate και δάνειζαν στην υψηλού ρίσκου Ελλάδα με 8-10 %. Ιδού το περιβόητο Σπρέντ των 500 με 800 βασικές μονάδες. Το μάθημα που έμαθε ο κύριος πρωθυπουργός; όπως λέει και ο τραγουδιστής «Και σχόλια μηδέν.»!
Τώρα άνοιξε πάλι το κουτάκι του οι κύριος πρωθυπουργός. Φοβερίζει ότι αν την 7η Νοεμβρίου ημέρα Κυριακή το βράδυ οι δημοτικές εκλογές δεν παν με το μέρος του θα προκηρύξει εκλογές ή θα αναβάλει το δεύτερο γύρο. Όχι κύριε πρωθυπουργέ κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παίζει με το λαό. Ζούμε σήμερα στη Εποχή της Αβεβαιότητας. Ναι αβεβαιότητα με άλφα κεφαλαίο. Αβεβαιότητα είναι η ανικανότητα του ανθρώπου να κάνει μια δήλωση σχετικά με το τι θα γίνει ένα λεπτό από τώρα και να βγει αυτή η δήλωση σωστή. Για αυτό το λόγο κύριε πρωθυπουργέ θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί τι λέμε. Ιδιαίτερα ο οποιοσδήποτε έχει όλο τον κόσμο ως ακροατήριο.
Ξέχασε λοιπόν τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών. Κατά πάσα πιθανότητα λίγοι θα κάνουν τον κόπο να ψηφίσουν. Συγκεντρώσου στο πρώτου σου καθήκον: ελαχιστοποίηση της αβεβαιότητας. Μην ρίχνεις λάδι στη φωτιά της διεθνούς χρηματοπιστωτικής αγοράς. Δείξε σταθερότητα της πολιτικής σου και πάνω απ’όλα ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ!
Thursday, October 21, 2010
HELPFORNEWGUY
Thursday, October 21, 2010
Dear Mentee.
I’m sure you’ve read Covey’s 7 Habits. In that book Covey divides the habits into two main categories. The first category is called Personal Victories and the second is called Public Victories. The basic idea is that you must first have some victories with yourself before you can worry about having victories with the others.
The Habits:
PERSONAL VICTORIES
• Habit 1: Be Proactive: Principles of Personal Vision
• Habit 2: Begin with the End in Mind: Principles of Personal Leadership
• Habit 3: Put First Things First: Principles of Personal Management
PUBLIC VICTORIES
• Habit 4: Think Win/Win: Principles of Interpersonal Leadership
• Habit 5: Seek First to Understand, Then to be Understood: Principles of Empathetic Communication
• Habit 6: Synergize: Principles of Creative Communication
INDIVIDUAL VICTORY [FOR YOURSELF OUTSIDE WORK]
• Habit 7: Sharpen your Saw: Principles of Balanced Self-Renewal
As you can see Covey just reiterates what the ancient Greek knew and tried to teach the world some 3,000 ago: KNOW YOUR SELF! One must have won a victory over one’s own SELF by having clear (a) Personal Vision, (b) Personal Leadership and (c) Personal Management. How does one know if one has won that personal victory? By introspection: by looking INTO one’s own self.
WHAT YOU MUST DO
I’d advise you to take a day or two and do a “life review.” Sit in front of your computer or a recording device and start typing or talking like you are talking to somebody who would do a book on you. Try to highlight some “Critical Incidents,” i.e, occasions that changed your life for better or for worse. Get a flip chart and write the answers to the following questions:
(1) What things will you do again if you had the chance to relive the situation?
(2) What things will you definitely NOT do?
(3) What things will you do differently and how?
Then after looking over these things and do some honest introspection try to formulate the lessons you had learned.
Do these things chronologically and create a table for each time period and/or jobs.
This brief life review will give you an idea about
(1) What things you did over which YOU had relatively HIGH control and how they turned out and
(2) What things you did over which you had relatively LITTLE control and how they turned out.
After you’ve studied these things for a while you will know a few things about yourself that you didn’t know before. In addition indirectly you’ll know some things about the organizations or companies you worked with and their corporate cultures.
Now that you know your PAST turn your attention to the FUTURE.
Your New Job
Before starting to do your 2011 planning make sure you
(1) Know as much about your organization as possible by looking at its
(a) history
(b) financial performance
(c) customer base
(d) customer satisfaction
(e) hierarchy
(f) corporate culture
(g) surveys on employee satisfaction
(h) surveys on corporate climate
[If you haven’t ANY surveys then do them ASAP]
(2) Now that you know your organization, set down and describe to yourself the TASK for which you’ve been selected or hired.
(3) Describe the TASK to a third party and make sure he or she understands what is that you are supposed to do.
(4) After you’ve formulated a good description of your task set three priorities and three short term goals that reflect the deliverables as you understand them and choose the appropriate metrics that indicate the degree of accomplishment.
(5) Finally ask for a meeting with your partner or your board and present your UNDERSTANDING of the task that you are about to begin. Ask for an agreement so that BOTH of you will be on the same page.
I know it’s difficult to do what I’m asking you to do. I do think however it is necessary.
Dear Mentee.
I’m sure you’ve read Covey’s 7 Habits. In that book Covey divides the habits into two main categories. The first category is called Personal Victories and the second is called Public Victories. The basic idea is that you must first have some victories with yourself before you can worry about having victories with the others.
The Habits:
PERSONAL VICTORIES
• Habit 1: Be Proactive: Principles of Personal Vision
• Habit 2: Begin with the End in Mind: Principles of Personal Leadership
• Habit 3: Put First Things First: Principles of Personal Management
PUBLIC VICTORIES
• Habit 4: Think Win/Win: Principles of Interpersonal Leadership
• Habit 5: Seek First to Understand, Then to be Understood: Principles of Empathetic Communication
• Habit 6: Synergize: Principles of Creative Communication
INDIVIDUAL VICTORY [FOR YOURSELF OUTSIDE WORK]
• Habit 7: Sharpen your Saw: Principles of Balanced Self-Renewal
As you can see Covey just reiterates what the ancient Greek knew and tried to teach the world some 3,000 ago: KNOW YOUR SELF! One must have won a victory over one’s own SELF by having clear (a) Personal Vision, (b) Personal Leadership and (c) Personal Management. How does one know if one has won that personal victory? By introspection: by looking INTO one’s own self.
WHAT YOU MUST DO
I’d advise you to take a day or two and do a “life review.” Sit in front of your computer or a recording device and start typing or talking like you are talking to somebody who would do a book on you. Try to highlight some “Critical Incidents,” i.e, occasions that changed your life for better or for worse. Get a flip chart and write the answers to the following questions:
(1) What things will you do again if you had the chance to relive the situation?
(2) What things will you definitely NOT do?
(3) What things will you do differently and how?
Then after looking over these things and do some honest introspection try to formulate the lessons you had learned.
Do these things chronologically and create a table for each time period and/or jobs.
This brief life review will give you an idea about
(1) What things you did over which YOU had relatively HIGH control and how they turned out and
(2) What things you did over which you had relatively LITTLE control and how they turned out.
After you’ve studied these things for a while you will know a few things about yourself that you didn’t know before. In addition indirectly you’ll know some things about the organizations or companies you worked with and their corporate cultures.
Now that you know your PAST turn your attention to the FUTURE.
Your New Job
Before starting to do your 2011 planning make sure you
(1) Know as much about your organization as possible by looking at its
(a) history
(b) financial performance
(c) customer base
(d) customer satisfaction
(e) hierarchy
(f) corporate culture
(g) surveys on employee satisfaction
(h) surveys on corporate climate
[If you haven’t ANY surveys then do them ASAP]
(2) Now that you know your organization, set down and describe to yourself the TASK for which you’ve been selected or hired.
(3) Describe the TASK to a third party and make sure he or she understands what is that you are supposed to do.
(4) After you’ve formulated a good description of your task set three priorities and three short term goals that reflect the deliverables as you understand them and choose the appropriate metrics that indicate the degree of accomplishment.
(5) Finally ask for a meeting with your partner or your board and present your UNDERSTANDING of the task that you are about to begin. Ask for an agreement so that BOTH of you will be on the same page.
I know it’s difficult to do what I’m asking you to do. I do think however it is necessary.
Tuesday, May 18, 2010
QUO VADIS GEORGE
Τρίτη, 18 Μαΐου 2010
Αστέριος Γ. Κεφαλάς, Καθηγητής Μάνατζμεντ, Ομότιμος
Quo Vadis Γιώργο;
Στις 10 Απριλίου το περιοδικό Economist παρουσίασε τη συνηθισμένη στήλη του Buttonwood με τον τίτλο "μετατοπίζοντας το βάρος" όπου ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία στην ελληνική μυθολογία που ο Ηρακλής που έπρεπε να κλέψει τα χρυσά μήλα από το Εσπερίδες πρόσφερε ένα αντάλλαγμα στον Άτλας, τον τιτάνα που κρατούσε ψηλά τους ουρανούς. Ο Ηρακλής θα επωμίζονταν το φορτίο για λίγο εάν ο Άτλας προσκόμιζε τα μήλα, τα οποία φρουρούσε ένα πολύ-κέφαλο τέρας. Όταν ο Άτλας επέστρεψε, ο Ηρακλής έπρεπε να τον ξεγελάσει να πάρει πίσω το φορτίο του. Τώρα αντικαταστήστε τον κυβερνητικό τομέα για Ηρακλή και τον ιδιωτικό τομέα και το χρέος του για τον Άτλας και έχετε μια σύγχρονη έκδοση της μυθολογίας.
Ο ιδιωτικός τομέας, που αποτελείται από τους καταναλωτές και τους παραγωγούς (βιομηχανία), συσσώρευσε κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών τεράστια ποσά χρέους. Ο κυβερνητικός τομέας έπρεπε να έρθει στη διάσωση με την παροχή της ρευστότητας που απαιτούσε η αγορά για μια ομαλή λειτουργία. Έτσι η κυβέρνηση ανέλαβε το ρόλο του καταναλωτή, και ως ένα ορισμένο βαθμό του παραγωγού, υπολογίζοντας ότι αυτό θα ήταν ένα προσωρινό μέτρο έως ότου αναβιώνει ο ιδιωτικός τομέας και φέρει τα μήλα. Τώρα η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τον ηράκλειο άθλο το να ξεγελάσει τον ιδιωτικό τομέα να αναλάβει το χρέος του: ο καταναλωτής πρέπει να αρχίσει να καταναλώνει για να δώσει το κίνητρο στους παραγωγούς να επενδύσουν και να αρχίσουν να παραγάγουν. Το πρόβλημα είναι ότι οι καταναλωτές δεν χρειάζονται να αγοράσουν τίποτα (τα έχουν όλα) και οι παραγωγοί δεν θέλουν να επενδύσουν (έχουν μια πλεονάζουσα παραγωγική δυναμικότητα).
Από την ανωτέρω σύντομη περιγραφή φαίνεται το δίλημμα: η χώρα βρίσκεται στη δυσάρεστη κατάσταση όπου ο ιδιωτικός τομέας δεν δημιουργεί τις θέσεις εργασίας μέσω νέων επενδύσεων και έτσι η κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει να προσφέρει τα χρήματα στην αγορά. Κατ' αυτό τον τρόπο ο ιδιωτικός τομέας γίνεται εθισμένος στις ανοιχτοχεριές της κυβέρνησης. Όπως σε όλους τους εθισμούς ο εξαρτημένος δεν έχει ποτέ αρκετά από την ουσία με την οποία έχει γίνει εξοικειωμένος. Το δίλημμα της κυβέρνησης είναι ότι πιάστηκε σ’ αυτό που στη θεωρία συστημάτων λέγεται "παράξενο κύκλωμα» [Strange Loop], δηλ., το σύστημα ξέρει πώς να αρχίσει αλλά δεν ξέρει πότε και πώς να σταματήσει. Είναι όπως η ιστορία της μικρής Μαρίας που λέει στη μητέρα της που τη ρώτησε «Τι μάθατε σήμερα;» ότι τη πρώτη ημέρα στο σχολείο «έμαθαν πώς να γράφουν τη λέξη μπανάνα: μπα να να να ... αλλά δεν ήξεραν πότε θα πρέπει να σταματήσουν!»
Εδώ ακριβώς βρίσκονται σήμερα χώρες όπως η Ελλάδα: θα πρέπει να συνεχίσουν να ταΐζουν το κοινό που εθίστηκε σε όλο και περισσότερα χρήματα. Το γεγονός ότι οι "γιγαντιαίες» αμοιβές του προσωπικού του παραφουσκωμένου δημόσιου τομέα δεν αντιστοιχούσαν σε μια υψηλότερη παραγωγικότητα αγνοήθηκε παντελώς. Το πολιτικό κόστος ήταν απλά πάρα πολύ υψηλό για την εξίσου παραφουσκωμένη κυβέρνηση. Μια χώρα των περίπου 11 εκατομμυρίων ανθρώπων έχει ένα Κοινοβούλιο 300 βουλευτών! Αναλογικά οι ΗΠΑ που είναι 30 φορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα πρέπει να έχουν περίπου 9.000 αντιπροσώπους! Με αυτήν την παραφουσκωμένη κυβέρνηση το βάρος του δημόσιου τομέα είναι απλά αφόρητο. Πράγματι το μερίδιο του δημόσιου τομέα της οικονομίας είναι 50%. Αυτό από μόνο του δεν είναι πραγματικά κακό εάν ο τομέας ήταν παραγωγικός όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες που μοιράζονται το ίδιο ποσοστό όπως, παραδείγματος χάριν, οι Σκανδιναβικές χώρες. Η Ελλάδα είναι εντούτοις πασίγνωστη για την έλλειψη αποδοτικότητας. Ο παραφουσκωμένος κυβερνητικός μηχανισμός δημιουργεί έναν γραφειοκρατικό εφιάλτη που υποχρεώνει τις επιχειρήσεις να τρέξουν έναν τεράστιο μαραθώνιο προκειμένου να τελειώσουν ακόμη και την απλούστερη μικροδουλειά όπως για παράδειγμα να πάρουν μια άδεια έναρξης μιας επιχείρησης.
Το πρώτο και σημαντικότερο μέλημα του νέου πρωθυπουργού είναι να πείσει τον Άτλα να αναλάβει το φορτίο του. Για να γίνει αυτό θα πρέπει πάνω απ’ όλα ο Ηρακλής να δώσει το καλό παράδειγμα. Με άλλα λόγια ο Ηρακλής θα πρέπει να μειώσει το φορτίο κάνοντας δυο πράγματα: (1) οικονομίες και (2) επενδύσεις. Θα μπορούσε για παράδειγμα να εξοικονομήσει το κράτος αρκετά παίρνοντας σοβαρά τη πρόσφατη πρόταση του γείτονα πρωθυπουργού για τη μείωση των πολεμικών δαπανών. Μερικό μύθοι όπως «Ο κίνδυνος εξ ανατολών» θα πρέπει τελικά να εξαλειφτούν Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με το μύθο «Ο Εθνικός μας Πλούτος» των εκατοντάδων έτσι λεγόμενων ΔΕΚΟ που είναι κάθε άλλο παρά οργανισμοί που δημιουργούν πλούτο. Πλούτος θα δημιουργηθεί αν αντί να πληρώνει ο Έλληνας εξαψήφιους μισθούς στους προέδρους αυτών των οργανισμών (ΔΕΗ, ΕΡΤ..,) προσκαλεί η κυβέρνηση τον ιδιωτικό φορέα να συμμετάσχει σε μια πραγματική επένδυση σ’ αυτούς τους οργανισμούς προσφέροντας ένα σημαντικό ποσοστό των μετοχών με προνομιακούς όρους.
Ένα απλό βήμα μείωσης του αριθμού των βουλευτών στους 200 όπως επανειλημμένα έχουμε προτείνει τα τελευταία δέκα χρόνια και όπως τελικά έχει προτείνει πρόσφατα και η αντιπολίτευση θα έχει έναν τεράστιο ψυχολογικό αντίκτυπο. Τα πρόσφατα εγχειρήματα της βουλής ότι το βάρος της διοίκησης της κυβέρνησης και της βουλής ανέρχεται στο «…ένα τις χιλίοις» είναι γελοία. Τελικά ένας άλλος μύθος που θα πρέπει να εξαφανιστεί είναι ότι «Πάντα κάποιος άλλος φταίει, όπως αυτά τα golden Boys of Goldman Sachs…» Είναι πράγματι αστείο και γελοίο αν πράγματι υλοποιήσει την απειλή του ο κύριος Πρωθυπουργός ότι θα «τραβήξει την Goldman Sachs στα δικαστήρια…» στη στιγμή που ο σύγχρονος Άτλας, το Αμερικάνικο Κογκρέσο, μετά από μαραθώνιες ανακρίσεις αποφάσισε να αρκεστεί σ’ ένα απλό χτύπημα της δεξιάς χειρός των τιτάνων της Wall Street.
Ο κύριος Πρωθυπουργός καλό θα ήταν να περιοριστεί στο να πείσει τους συμπατριώτες μας να «Πάνε με τα νερά του για να περνάν καλά» όπως λέει και το λαϊκό τραγούδι. Επίσης καλό θα ήταν ο κύριος Παπανδρέου να «βάλει λίγο νερό στο κρασί του» και να αφοσιωθεί στα καυτά προβλήματα της χώρας όπως το Καλλικράτη και την επανόρθωση της γενικής εικόνας της χώρας πριν αρχίσουν οι ακυρώσεις των τουριστικών γραφείων να πολλαπλασιάζονται. Τελικά η καλύτερη στρατηγική είναι να εστιαστεί ο κύριος Πρωθυπουργός στα «θετικά» της χώρας, όπως για παράδειγμα η βελτίωση των χρηματοοικονομικών και η νέα σελίδα στις σχέσεις μας με την γείτονα Τουρκία. Θα ήταν ευχής έργο αν ο κύριος Πρωθυπουργός δημιουργούσε αμέσως μια «καθοδηγητική επιτροπή» από 5 με 7 «λογικούς» ανθρώπους από τον επιχειρηματικό και ακαδημαϊκό τομέα που θα τον βοηθούσε να περάσει τα μηνύματά του.
Αστέριος Γ. Κεφαλάς, Καθηγητής Μάνατζμεντ, Ομότιμος
Quo Vadis Γιώργο;
Στις 10 Απριλίου το περιοδικό Economist παρουσίασε τη συνηθισμένη στήλη του Buttonwood με τον τίτλο "μετατοπίζοντας το βάρος" όπου ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία στην ελληνική μυθολογία που ο Ηρακλής που έπρεπε να κλέψει τα χρυσά μήλα από το Εσπερίδες πρόσφερε ένα αντάλλαγμα στον Άτλας, τον τιτάνα που κρατούσε ψηλά τους ουρανούς. Ο Ηρακλής θα επωμίζονταν το φορτίο για λίγο εάν ο Άτλας προσκόμιζε τα μήλα, τα οποία φρουρούσε ένα πολύ-κέφαλο τέρας. Όταν ο Άτλας επέστρεψε, ο Ηρακλής έπρεπε να τον ξεγελάσει να πάρει πίσω το φορτίο του. Τώρα αντικαταστήστε τον κυβερνητικό τομέα για Ηρακλή και τον ιδιωτικό τομέα και το χρέος του για τον Άτλας και έχετε μια σύγχρονη έκδοση της μυθολογίας.
Ο ιδιωτικός τομέας, που αποτελείται από τους καταναλωτές και τους παραγωγούς (βιομηχανία), συσσώρευσε κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών τεράστια ποσά χρέους. Ο κυβερνητικός τομέας έπρεπε να έρθει στη διάσωση με την παροχή της ρευστότητας που απαιτούσε η αγορά για μια ομαλή λειτουργία. Έτσι η κυβέρνηση ανέλαβε το ρόλο του καταναλωτή, και ως ένα ορισμένο βαθμό του παραγωγού, υπολογίζοντας ότι αυτό θα ήταν ένα προσωρινό μέτρο έως ότου αναβιώνει ο ιδιωτικός τομέας και φέρει τα μήλα. Τώρα η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τον ηράκλειο άθλο το να ξεγελάσει τον ιδιωτικό τομέα να αναλάβει το χρέος του: ο καταναλωτής πρέπει να αρχίσει να καταναλώνει για να δώσει το κίνητρο στους παραγωγούς να επενδύσουν και να αρχίσουν να παραγάγουν. Το πρόβλημα είναι ότι οι καταναλωτές δεν χρειάζονται να αγοράσουν τίποτα (τα έχουν όλα) και οι παραγωγοί δεν θέλουν να επενδύσουν (έχουν μια πλεονάζουσα παραγωγική δυναμικότητα).
Από την ανωτέρω σύντομη περιγραφή φαίνεται το δίλημμα: η χώρα βρίσκεται στη δυσάρεστη κατάσταση όπου ο ιδιωτικός τομέας δεν δημιουργεί τις θέσεις εργασίας μέσω νέων επενδύσεων και έτσι η κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει να προσφέρει τα χρήματα στην αγορά. Κατ' αυτό τον τρόπο ο ιδιωτικός τομέας γίνεται εθισμένος στις ανοιχτοχεριές της κυβέρνησης. Όπως σε όλους τους εθισμούς ο εξαρτημένος δεν έχει ποτέ αρκετά από την ουσία με την οποία έχει γίνει εξοικειωμένος. Το δίλημμα της κυβέρνησης είναι ότι πιάστηκε σ’ αυτό που στη θεωρία συστημάτων λέγεται "παράξενο κύκλωμα» [Strange Loop], δηλ., το σύστημα ξέρει πώς να αρχίσει αλλά δεν ξέρει πότε και πώς να σταματήσει. Είναι όπως η ιστορία της μικρής Μαρίας που λέει στη μητέρα της που τη ρώτησε «Τι μάθατε σήμερα;» ότι τη πρώτη ημέρα στο σχολείο «έμαθαν πώς να γράφουν τη λέξη μπανάνα: μπα να να να ... αλλά δεν ήξεραν πότε θα πρέπει να σταματήσουν!»
Εδώ ακριβώς βρίσκονται σήμερα χώρες όπως η Ελλάδα: θα πρέπει να συνεχίσουν να ταΐζουν το κοινό που εθίστηκε σε όλο και περισσότερα χρήματα. Το γεγονός ότι οι "γιγαντιαίες» αμοιβές του προσωπικού του παραφουσκωμένου δημόσιου τομέα δεν αντιστοιχούσαν σε μια υψηλότερη παραγωγικότητα αγνοήθηκε παντελώς. Το πολιτικό κόστος ήταν απλά πάρα πολύ υψηλό για την εξίσου παραφουσκωμένη κυβέρνηση. Μια χώρα των περίπου 11 εκατομμυρίων ανθρώπων έχει ένα Κοινοβούλιο 300 βουλευτών! Αναλογικά οι ΗΠΑ που είναι 30 φορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα πρέπει να έχουν περίπου 9.000 αντιπροσώπους! Με αυτήν την παραφουσκωμένη κυβέρνηση το βάρος του δημόσιου τομέα είναι απλά αφόρητο. Πράγματι το μερίδιο του δημόσιου τομέα της οικονομίας είναι 50%. Αυτό από μόνο του δεν είναι πραγματικά κακό εάν ο τομέας ήταν παραγωγικός όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες που μοιράζονται το ίδιο ποσοστό όπως, παραδείγματος χάριν, οι Σκανδιναβικές χώρες. Η Ελλάδα είναι εντούτοις πασίγνωστη για την έλλειψη αποδοτικότητας. Ο παραφουσκωμένος κυβερνητικός μηχανισμός δημιουργεί έναν γραφειοκρατικό εφιάλτη που υποχρεώνει τις επιχειρήσεις να τρέξουν έναν τεράστιο μαραθώνιο προκειμένου να τελειώσουν ακόμη και την απλούστερη μικροδουλειά όπως για παράδειγμα να πάρουν μια άδεια έναρξης μιας επιχείρησης.
Το πρώτο και σημαντικότερο μέλημα του νέου πρωθυπουργού είναι να πείσει τον Άτλα να αναλάβει το φορτίο του. Για να γίνει αυτό θα πρέπει πάνω απ’ όλα ο Ηρακλής να δώσει το καλό παράδειγμα. Με άλλα λόγια ο Ηρακλής θα πρέπει να μειώσει το φορτίο κάνοντας δυο πράγματα: (1) οικονομίες και (2) επενδύσεις. Θα μπορούσε για παράδειγμα να εξοικονομήσει το κράτος αρκετά παίρνοντας σοβαρά τη πρόσφατη πρόταση του γείτονα πρωθυπουργού για τη μείωση των πολεμικών δαπανών. Μερικό μύθοι όπως «Ο κίνδυνος εξ ανατολών» θα πρέπει τελικά να εξαλειφτούν Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με το μύθο «Ο Εθνικός μας Πλούτος» των εκατοντάδων έτσι λεγόμενων ΔΕΚΟ που είναι κάθε άλλο παρά οργανισμοί που δημιουργούν πλούτο. Πλούτος θα δημιουργηθεί αν αντί να πληρώνει ο Έλληνας εξαψήφιους μισθούς στους προέδρους αυτών των οργανισμών (ΔΕΗ, ΕΡΤ..,) προσκαλεί η κυβέρνηση τον ιδιωτικό φορέα να συμμετάσχει σε μια πραγματική επένδυση σ’ αυτούς τους οργανισμούς προσφέροντας ένα σημαντικό ποσοστό των μετοχών με προνομιακούς όρους.
Ένα απλό βήμα μείωσης του αριθμού των βουλευτών στους 200 όπως επανειλημμένα έχουμε προτείνει τα τελευταία δέκα χρόνια και όπως τελικά έχει προτείνει πρόσφατα και η αντιπολίτευση θα έχει έναν τεράστιο ψυχολογικό αντίκτυπο. Τα πρόσφατα εγχειρήματα της βουλής ότι το βάρος της διοίκησης της κυβέρνησης και της βουλής ανέρχεται στο «…ένα τις χιλίοις» είναι γελοία. Τελικά ένας άλλος μύθος που θα πρέπει να εξαφανιστεί είναι ότι «Πάντα κάποιος άλλος φταίει, όπως αυτά τα golden Boys of Goldman Sachs…» Είναι πράγματι αστείο και γελοίο αν πράγματι υλοποιήσει την απειλή του ο κύριος Πρωθυπουργός ότι θα «τραβήξει την Goldman Sachs στα δικαστήρια…» στη στιγμή που ο σύγχρονος Άτλας, το Αμερικάνικο Κογκρέσο, μετά από μαραθώνιες ανακρίσεις αποφάσισε να αρκεστεί σ’ ένα απλό χτύπημα της δεξιάς χειρός των τιτάνων της Wall Street.
Ο κύριος Πρωθυπουργός καλό θα ήταν να περιοριστεί στο να πείσει τους συμπατριώτες μας να «Πάνε με τα νερά του για να περνάν καλά» όπως λέει και το λαϊκό τραγούδι. Επίσης καλό θα ήταν ο κύριος Παπανδρέου να «βάλει λίγο νερό στο κρασί του» και να αφοσιωθεί στα καυτά προβλήματα της χώρας όπως το Καλλικράτη και την επανόρθωση της γενικής εικόνας της χώρας πριν αρχίσουν οι ακυρώσεις των τουριστικών γραφείων να πολλαπλασιάζονται. Τελικά η καλύτερη στρατηγική είναι να εστιαστεί ο κύριος Πρωθυπουργός στα «θετικά» της χώρας, όπως για παράδειγμα η βελτίωση των χρηματοοικονομικών και η νέα σελίδα στις σχέσεις μας με την γείτονα Τουρκία. Θα ήταν ευχής έργο αν ο κύριος Πρωθυπουργός δημιουργούσε αμέσως μια «καθοδηγητική επιτροπή» από 5 με 7 «λογικούς» ανθρώπους από τον επιχειρηματικό και ακαδημαϊκό τομέα που θα τον βοηθούσε να περάσει τα μηνύματά του.
Thursday, February 11, 2010
O MOUTZOYRIS
Πέμπτη, 11 Φεβρουαρίου 2010
Αμαρτίες Γονέων Παιδεύουσι Τέκνα
Απ’ ό,τι φαίνεται από τον ελληνικό και ξένο τύπο η ΕΕ επέλεξε να προσφέρει μια «σανίδα σωτηρίας» στην Ελλάδα. Φυσικά τόσο οι Γάλλοι όσο και οι Γερμανοί κρατούν από κοντά αυτή τη σανίδα. Το γεγονός ότι η ΕΕ τοποθέτησε τοποτηρητή της Ε.Ε. στην Αθήνα τον αντιπρόεδρο της ΕΚΤ συμπατριώτη Λουκά Παπαδήμο δεν πρέπει να ερμηνευτεί ότι η Ελλάδα θα τύχει ιδιαίτερα ευνοϊκής μεταχείρισης. Τελικά θα πρέπει να καταλάβουν οι Έλληνες πολίτες την σοβαρότητα των υποσχέσεων του Πρωθυπουργού προς τους συναδέλφους του και της ευθύνης που αυτός και ο συνονόματός του υπουργός οικονομικών επωμίζονται. Είναι καταφανές ότι η ευνοϊκή στάση των ηγετών της ΕΕ είναι συνάρτηση της εικόνας που η δυάδα των George δημιούργησαν κατά τις μαραθώνιες και ηράκλειες παρουσιάσεις των στα διεθνή ΜΜΕ. Επιπλέον σ’ αυτήν τη επιτυχία θα πρέπει να προσθέσει κανείς και την ικανότητά των να πείσουν την αξιωματική αντιπολίτευση ΝΔ να συνδράμει. Τελικά τα συγχαρητήρια θα πρέπει να αποδοθούν και στη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης ΝΔ που σε μια ασυνήθιστη για τα παγκόσμια πολιτικά δεδομένα κίνηση αποφάσισε να υποστηρίξει τη κυβέρνηση.
Θυμάμαι από τα γυμνασιακά μου χρόνια ένα από τα δημοφιλέστατα θέματα στο μάθημα Έκθεση ήταν το ρητό «Αμαρτίες Γονέων Παιδεύουσι Τέκνα.» Η τραγωδία που περνάει σήμερα η Ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να ήταν ένα εξαιρετικό παράδειγμα στην έκθεση μου. Όπως το τοποθέτησε ο Economist για τον Γιώργο Παπανδρέου «Και όμως ήταν ο μακαρίτης πατέρας του Ανδρέας, ένας σπάταλος πρωθυπουργός Πασοκ, ο οποίος προήδρευσε στην προέλευση της κρίσης της Ελλάδας με ένα δανειακό ξεφάντωμα στη δεκαετία του '80 [Yet it was his late father Andreas, a spendthrift Pasok premier, who presided over the origins of Greece’s crisis with a borrowing spree in the 1980s. In Search of Credibility, The Economist, February 4, 2010]. Φυσικά δεν χρειάζεται και μεγάλη φαντασία να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι το ίδιο ακριβώς μπορεί να λεχθεί και για τον κάθε ΕΛΛΗΝΑ. Όλοι μας το ρίξαμε στο ζουρλό, που λένε στο χωρίο μου, ξοδεύοντας χρήματα που αυτοί που τα είχαν θα έπρεπε να τα αποταμίευαν και αυτοί που δεν τα είχαν δεν έπρεπε να τα δανείζονταν. Αλλά όλοι μας λέγαμε μέσα μας «Ο,τι φας κι΄ο,τι πιεις σήμερα...για το αύριο; ε έχεις ο θεός.» Φυσικά ο «θεός» ήταν ο «deus ex machina, o από μηχανής θεός» δηλαδή η τότε λεγόμενη ΕΟΚ.
Είναι αυτές οι «γλυκείς αμαρτίες» που λέει και το τραγούδι που πληρώνουν σήμερα οι νέοι και οι νέες που κατεβαίνουν στους δρόμους με τα τεράστια πανώ τους. Μέχρι προ ολίγου όλοι «τη βόλευαν» μια χαρά. Δεκάδες επιδόματα προστίθεντο στο βασικό μισθό και εκατοντάδες «υπερωρίες» ξεφουρνίζονταν στον υπέρογκο δημόσιο τομέα. Υπάλληλοι του ΟΤΕ έκαναν «τζάμπα» τηλέφωνα σ’ όλο το κόσμο και χιλιάδες φοιτητές σπούδαζαν, έτρωγαν, ταξίδευαν και διασκέδαζαν στο «τζάμπα.» Οι εκάστοτε κυβερνήσεις στο παρελθόν «ξεφόρτωναν» τα βερεσέδια στους διαδόχους τους είτε φανερά είτε μέσω «δημιουργικής λογιστικής» ή όπως το λέμε στη μαλλιαρή «μαγείρευαν τα βιβλία.» Όπως συμβαίνει πάντα αργά ή γρήγορα θα σου «καθίσει ο μουτζούρης.» Φαίνεται ότι έφτασε ο κόμπος στο χτένι. Οι συνάδελφοι του Γιωργάκη του πάσαραν τον μουτζούρη. Μη έχοντας άλλη εναλλακτική ο Γιωργάκης με τη σειρά τον πασάρει σ΄ όλους του συμπατριώτες του. Με το καλό να τον δεχτούμε λοιπόν! Τώρα τον ξέρουν όλοι και κανείς δεν πρόκριτε να «την πατήσει.» Με λίγη υπομονή εκ μέρους όλων των Ελλήνων «θα περάσει κι’ αυτό.»
Αμαρτίες Γονέων Παιδεύουσι Τέκνα
Απ’ ό,τι φαίνεται από τον ελληνικό και ξένο τύπο η ΕΕ επέλεξε να προσφέρει μια «σανίδα σωτηρίας» στην Ελλάδα. Φυσικά τόσο οι Γάλλοι όσο και οι Γερμανοί κρατούν από κοντά αυτή τη σανίδα. Το γεγονός ότι η ΕΕ τοποθέτησε τοποτηρητή της Ε.Ε. στην Αθήνα τον αντιπρόεδρο της ΕΚΤ συμπατριώτη Λουκά Παπαδήμο δεν πρέπει να ερμηνευτεί ότι η Ελλάδα θα τύχει ιδιαίτερα ευνοϊκής μεταχείρισης. Τελικά θα πρέπει να καταλάβουν οι Έλληνες πολίτες την σοβαρότητα των υποσχέσεων του Πρωθυπουργού προς τους συναδέλφους του και της ευθύνης που αυτός και ο συνονόματός του υπουργός οικονομικών επωμίζονται. Είναι καταφανές ότι η ευνοϊκή στάση των ηγετών της ΕΕ είναι συνάρτηση της εικόνας που η δυάδα των George δημιούργησαν κατά τις μαραθώνιες και ηράκλειες παρουσιάσεις των στα διεθνή ΜΜΕ. Επιπλέον σ’ αυτήν τη επιτυχία θα πρέπει να προσθέσει κανείς και την ικανότητά των να πείσουν την αξιωματική αντιπολίτευση ΝΔ να συνδράμει. Τελικά τα συγχαρητήρια θα πρέπει να αποδοθούν και στη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης ΝΔ που σε μια ασυνήθιστη για τα παγκόσμια πολιτικά δεδομένα κίνηση αποφάσισε να υποστηρίξει τη κυβέρνηση.
Θυμάμαι από τα γυμνασιακά μου χρόνια ένα από τα δημοφιλέστατα θέματα στο μάθημα Έκθεση ήταν το ρητό «Αμαρτίες Γονέων Παιδεύουσι Τέκνα.» Η τραγωδία που περνάει σήμερα η Ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να ήταν ένα εξαιρετικό παράδειγμα στην έκθεση μου. Όπως το τοποθέτησε ο Economist για τον Γιώργο Παπανδρέου «Και όμως ήταν ο μακαρίτης πατέρας του Ανδρέας, ένας σπάταλος πρωθυπουργός Πασοκ, ο οποίος προήδρευσε στην προέλευση της κρίσης της Ελλάδας με ένα δανειακό ξεφάντωμα στη δεκαετία του '80 [Yet it was his late father Andreas, a spendthrift Pasok premier, who presided over the origins of Greece’s crisis with a borrowing spree in the 1980s. In Search of Credibility, The Economist, February 4, 2010]. Φυσικά δεν χρειάζεται και μεγάλη φαντασία να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι το ίδιο ακριβώς μπορεί να λεχθεί και για τον κάθε ΕΛΛΗΝΑ. Όλοι μας το ρίξαμε στο ζουρλό, που λένε στο χωρίο μου, ξοδεύοντας χρήματα που αυτοί που τα είχαν θα έπρεπε να τα αποταμίευαν και αυτοί που δεν τα είχαν δεν έπρεπε να τα δανείζονταν. Αλλά όλοι μας λέγαμε μέσα μας «Ο,τι φας κι΄ο,τι πιεις σήμερα...για το αύριο; ε έχεις ο θεός.» Φυσικά ο «θεός» ήταν ο «deus ex machina, o από μηχανής θεός» δηλαδή η τότε λεγόμενη ΕΟΚ.
Είναι αυτές οι «γλυκείς αμαρτίες» που λέει και το τραγούδι που πληρώνουν σήμερα οι νέοι και οι νέες που κατεβαίνουν στους δρόμους με τα τεράστια πανώ τους. Μέχρι προ ολίγου όλοι «τη βόλευαν» μια χαρά. Δεκάδες επιδόματα προστίθεντο στο βασικό μισθό και εκατοντάδες «υπερωρίες» ξεφουρνίζονταν στον υπέρογκο δημόσιο τομέα. Υπάλληλοι του ΟΤΕ έκαναν «τζάμπα» τηλέφωνα σ’ όλο το κόσμο και χιλιάδες φοιτητές σπούδαζαν, έτρωγαν, ταξίδευαν και διασκέδαζαν στο «τζάμπα.» Οι εκάστοτε κυβερνήσεις στο παρελθόν «ξεφόρτωναν» τα βερεσέδια στους διαδόχους τους είτε φανερά είτε μέσω «δημιουργικής λογιστικής» ή όπως το λέμε στη μαλλιαρή «μαγείρευαν τα βιβλία.» Όπως συμβαίνει πάντα αργά ή γρήγορα θα σου «καθίσει ο μουτζούρης.» Φαίνεται ότι έφτασε ο κόμπος στο χτένι. Οι συνάδελφοι του Γιωργάκη του πάσαραν τον μουτζούρη. Μη έχοντας άλλη εναλλακτική ο Γιωργάκης με τη σειρά τον πασάρει σ΄ όλους του συμπατριώτες του. Με το καλό να τον δεχτούμε λοιπόν! Τώρα τον ξέρουν όλοι και κανείς δεν πρόκριτε να «την πατήσει.» Με λίγη υπομονή εκ μέρους όλων των Ελλήνων «θα περάσει κι’ αυτό.»
Subscribe to:
Posts (Atom)
